Tussen .1850 en 1870 bestonden op Schouwen-Duiveland 32 meestoven die ge
bruikt werden voor de verwerking van de meekrapwortel, waaruit rode kleurstof
voor het verven van textiel werd gewonnen. De productie hiervan kwam aan het
eind van de negentiende eeuw vrijwel geheel stil te liggen, omdat er een syn
thetische vervanger voor deze kleurstof op de markt kwam. Enkele meestoven
kregen een andere functie, maar de meeste raakten in verval of werden afgebro
ken. Tegenwoordig zijn slechts enkele restanten van deze gebouwen aan te tref
fen, zoals bij Noordgouwe en aan de weg tussen Zierikzee en Nieuwerkerk. Mee-
stoof Willem III bij Noordgouwe werd in 1863 opgericht door een coöperatie van
13 boeren, maar al in 1898 in gebruik genomen als cichoreifabriek voor de pro
ductie van namaak-koffie. Het hoge deel van de oude meestoof staat nog over
eind. Dit was de droogtoren, waaraan in het interieur nog de lattenzolders herin
neren waarop de meekrapwortels gedroogd werden. Van meestoof De Kapel in
Kapelle dateert het oudste deel uit 1869. Ook dit gebouw is later in gebruik
genomen als cichoreifabriek.Schouwen-Duiveland had vanaf het begin van de
negentiende eeuw een belangrijk aandeel in de productie van vlas, met
Dreischor als centrum. Aanvankelijk vond de productie in grote vlasbedrijven
plaats, maar vanaf circa 1900 gebeurde dit op kleinere schaal. Aan de Bogerdweg
in Dreischor bouwden vlasboeren vanaf het begin van deze eeuw hun boerderij
tjes met zwart geteerde houten of stenen schuren, op lange, smalle percelen,
loodrecht op de as van de weg. Ondanks de gedeeltelijk geamoveerde structuur
en bebouwing is de oorspronkelijke toestand nog redelijk herkenbaar.
Van kleinschalige bedrijvigheid is tegenwoordig in de stads- en dorpskernen wei
nig terug te vinden, op een enkele travalje na. Een uitzondering hierop vormen
een aantal slachthuisjes in het straatje de Hem in het centrum van Zierikzee en
het complex van drogisterij annex uitgeverij "De Palmboom" aan de Nieuwstraat
in Bruinisse. Aan de Vissersdijk in Zierikzee staat het vermoedelijk negentiende
eeuwse complex van de 'Zierikzeesche Houthandel'. Dit' bestaat uit twee grote
opslaggebouwen, waarvan de wanden grotendeels zijn opgebouwd uit houten
latten, zodat goed geventileerd kan worden.
Vanaf het midden van de negentiende eeuw vond de verkoop van goederen in
toenemende mate plaats in winkels in plaats van op markten. Meestal werd aan
De 'Zierikzeesche
Houthandel' aan de
Vissersdijk ie Zierikzee.
(coll. MIP/MSP-
Zeeland)
119
