de weg staan. Dit geldt zeker voor objecten, die moeilijk zijn aan te passen aan
de eisen van de eventuele gebruiker, zoals poortgebouwen, die van oorsprong
verdedigingswerken waren.
Voor de instandhouding van dit soort gebouwen is een regelmatig gebruik echter
van hel grootste belang. Het gegeven dat leegstand, veelal achteruitgang en dus
verval betekent, geldt zeker voor alle eeuwenoude monumentale objecten. Bij
niet regelmatig gebruik ontbreekt eenvoudig de nodige controle, terwijl regelma
tig ventileren minstens zo belangrijk is.
In alle gevallen is echter een jaarlijks uit te voeren inspectie door de Monumen-
tenwacht zonder meer noodzakelijk. Hierdoor worden de voorkomende gebreken
tijdig opgemerkt, zodat maatregelen kunnen worden genomen.
De gedachte dat een pas-gerestaureerd gebouw de eerste jaren geen onderhoud
behoeft, moet als kortzichtig worden afgewezen. Onderhoud zal altijd nodig
blijven, er dient voor gewaakt te worden dat uitstel daarvan zal leiden tot een
nieuwe geldverslindende restauratie, waarbij niemand is gebaat. Voor het stimule
ren van regelmatig te plegen onderhoud zou het zeer wenselijk zijn, om voor alle
monumentale objecten een onderhoudssubsidieregeling in te voeren, zoals deze
van toepassing is voor het onderhoud van bijvoorbeeld kerkgebouwen. Niet
alleen heeft de eigenaar belang bij de instandhouding van het monument, ook de
burgers, toeristen en anderen, kunnen blijven genieten van de rijkdom aan nog
aanwezig cultureel erfgoed, waarvan de waarde niet is uit te drukken in geld.
Verklaring van vaktermen
Door nikse steen Hen Belgische kalksteen, blauw-zwart van kleur, wordt na verloop van tijd zilver
grijs van kleur.
Gewelfboog Ook wel graten ol' ribben genoemd, fungeren als dragers van de gewelfvelden.
Gobertangesteen Grijs-witte kalksteen uit de Belgische provincies Vlaanderen en Brabant. Wordt in
zogenaamde schollen gewonnen en is daardoor alleen in de handel rot een maxi
male dikte van 16 cm.
Hardsteen Belgische kalksteen, ook wel blauw steen of arduin genoemd, wordt gewonnnen
in de provincie Henegouwen en de omgeving van Luik.
Keermuur Dient voor de kering van grond, water enzovoort.
Koepelgewelf Ken koepelvormige overwelving van een ruimte met een cirkelvormig grondvlak,
in de hoogte veelal halfcirkelvormig, ellipsvormig of een parabool.
Kruisgewelf Ken gewelf of gewelfstelsel waarvan de ribben of graten de diagonalen van een
rechthoek vormen.
Kraagsteen L'itkragende steen waarop een gewelfgraat of kapstijl rust.
Muurrooster Ken samenstel van kaponderdelen. deel uitmakend van de dakvoet en direct
rustend op de onderliggende muren.
Muurstijl Houten stijl onder een kapspant of balk tegen de muur of geplaatst in een
hiervoor gemetselde uitsparing.
Sleutelstuk Uit de muur stekende, meestal geprofileerde platte balk, rustend op een console
of op een muurstijl en een korbeel, ter ondersteuning van een moerbint.
Spaarboog Boogconstructie van een fundering ter overbrugging tussen twee paalfunderingen
welke in verband met een lage grondwaterstand diep zijn gefundeerd. Is bedoeld
om metselwerk uit te sparen.
Vathek Houten of ijzeren hekwerk, wat als extra beveiliging kon worden neergelaten aan
de buitenzijde van de poorldeuren bij stadspoorten en kastelen.
Weermuur Het beloopbare deel van een ommuring voorzien van een borstwering, waar
achter de verdedigers van stad of kasteel in geval van strijd konden plaatsnemen.
Literatuur
P.D. de Vos, De Stadspoorten van Zierikzee, 1946.
Tekeningen:
H. Goedegebure.
54
