ZlERIKZEESE POORTJES EN GEVELSTENEN door H. Uil 'Zonder te zien lopen we eraan voorbij; te klein, te simpel, te onbelangrijk soms om ze écht op te merken'. Deze zin komt uit de toelichting van een in 1989 verschenen brochure over de Kleine monumenten van Schouwen-Duiveland. De gelijknamige commissie van de Vereniging Stad en Lande van Schouwen geeft hierin een selectie van de door haar gefotografeerde en gedocumenteerde zoge naamde kleine monumenten. Klein zijn ze, maar ze vormen een belangrijk onderdeel van ons cultureel erf goed. Het gaat hier niet om kerken, poorten, molens of woonhuizen, maar om in omvang kleine elementen, die met elkaar een fraaie aanvulling vormen op het bezit aan grote monumenten. Daarom verdient het werk van de Commissie Kleine Monumenten veel waardering. In deze bijdrage staan twee soorten 'kleine monumenten' centraal: de poortjes en gevelstenen in Zierikzee. In het bijzonder wordt aandacht gegeven aan de ge schiedenis daarvan. Poortjes Zierikzee mag zich verheugen in het bezit van drie in oorsprong middeleeuwse stadspoorten. Hier willen we echter stilstaan bij veel kleinere, maar wel fraai uit gevoerde poorten, die werden gebouwd als afsluiting van vooral brandpaden of als toegang van tuinen of achtererven. Zowel overheidsinstellingen als particulie ren waren de opdrachtgevers. Over de makers van deze poortjes is meestal wei nig te achterhalen. Een uitzondering vormen de gildepoortjes. waarover hierna uitvoeriger. Het meest fraaie poortje staat aan de Melkmarkt en betreft de afsluiting van het pad, dat toegang vormt tot de achterzijde van het stadhuis. Het werd gebouwd in het derde kwart van de 17de eeuw en is opgetrokken uit Bentheimer zandsteen. Het stadsbestuur, dat de opdrachtgever is geweest, liet deze poort voorzien van een gebogen fronton met daarin ruimte uitgespaard voor het gebeeldhouwde stadswapen, geflankeerd door een zeemeerman en een zeemeermin. Links- en rechtsboven zijn stenen kogels geplaatst. In het kader van de restauratie van het stadhuis werd dit poortje ook onder handen genomen. De dorpel en de 55

Tijdschriftenbank Zeeland

Kroniek van het Land van de Zeemeermin | 1995 | | pagina 57