rechterzijstijl werden in dat kader vernieuwd. Deze werkzaamheden werden in 1976 uitgevoerd. Smaakvol uitgevoerd is het poortje aan de oostzijde van de Gasthuiskerk aan het Havenplein. Het was de toegang tot het Gasthuis. Het poortje werd tegelijkertijd gebouwd met de uitbreiding van de Gasthuiskerk (1651/1652). In het fronton is een schelp uitgehouwen. Het nummer op de rechterzijstijl, A 324. betreft de oude wijk- en huisnummering, die in 1955 werd vervangen door de huidige nummers. Zierikzee biedt op monumentengebied vele verrassingen. Wie door de kleinere straten loopt en z'n ogen de kost geeft, kan veel ontdekken. Zo staat in de Mosselstraat een zandstenen tuinpoortje. In het fronton is een engelenkopje verwerkt. Het dateert uit de eerste helft van de 17de eeuw. Dit poortje werd in 1877 naar deze plaats overgebracht. Het pand 'De Mossel' werd in dat jaar aange kocht en ingericht als Sint Cornelia Liefdehuis. Het poortje gaf toegang tot de achterzijde van dit pand. Het stond aanvankelijk aan de zuidzijde van de Minderbroederstraat waar het onderdeel uitmaakte van de daar gevestigde Bank van Lening. Toen het gebouw werd afgebroken en vervangen door een schuur werd het poortje verplaatst. Iets groter is de tuinpoort aan de noordzijde van de Sint Domusstraat. Als sluit steen fungeert een kopje. Links- en rechtsboven zijn rozetten aangebracht. De lijst aan de bovenzijde is geprofileerd. Dit poortje wordt gedateerd op het mid den of het derde kwart van de 17de eeuw. Het verkeerde in het begin van de jaren '70 in slechte staat. In 1973 werd het zorgvuldig hersteld. Niet langer vorm de het de toegang van een tuin, maar dient het als achterdeur van Supermarkt Quist. Zijn over de bouwers van de voorgaande poortjes geen gegevens voorhanden, anders ligt het met de volgende categorie. Het betreffen de zogenaamde gilde- poortjes, waarvan er drie aanwezig zijn. Ze zijn veel soberder uitgevoerd en niet het produkt van steenhouwers, maar van metselaars. Ze zijn opgetrokken met handvormsteentjes. Ze worden gildepoortjes genoemd omdat ze werden ge bouwd als examenopgave door metselaars, die zich als meester wilden vestigen. Aspirant-metselaars moesten tenminste een jaar leren bij een gevestigd meester. Het examen bestond sinds l6l0 uit het bouwen van zon poortje of het maken van het driekant van een topgevel met kantelen en een vierkant hoofd bovenop. Deze poortjes werden gebouwd als afsluiting van brandgangen. Eén van de maatregelen van het stadsbestuur om het brandgevaar tegen te gaan en om de brand snel te kunnen bestrijden, was het vrijhouden van paden achter de huizen. Ook werden ze gebouwd ter afsluiting van de zogenaamde vronen, de open rio len in de stad. Zulke vronen liepen vaak naast de brandpaden. Omdat met de bouw een openbaar belang was gediend en de poortjes stedelijk eigendom wer den, stelde het stadsbestuur de benodigde materialen ter beschikking. Het feit dat het hier gildeproeven betreffen, verklaart waarom deze poortjes vrijwel identiek zijn uitgevoerd. De drie gildepoortjes dateren alle uit de 18de eeuw. Twee ervan zijn gedateerd. Het oudste poortje staat aan de westzijde van de Raamstraat. Het heeft een geprofileerde Tudorboog van geslepen steen. Bijzonder is dat dit poortje, evenals het hierna te beschrijven exemplaar, boven de toegang voorzien is van een na- tuursteentje, met daarop D: 1749 B. De letters DB staan voor Daniël Bal, die in het genoemde jaar zijn proef aflegde. 56

Tijdschriftenbank Zeeland

Kroniek van het Land van de Zeemeermin | 1995 | | pagina 58