rechterzijstijl werden in dat kader vernieuwd. Deze werkzaamheden werden in
1976 uitgevoerd.
Smaakvol uitgevoerd is het poortje aan de oostzijde van de Gasthuiskerk aan het
Havenplein. Het was de toegang tot het Gasthuis. Het poortje werd tegelijkertijd
gebouwd met de uitbreiding van de Gasthuiskerk (1651/1652). In het fronton is
een schelp uitgehouwen. Het nummer op de rechterzijstijl, A 324. betreft de oude
wijk- en huisnummering, die in 1955 werd vervangen door de huidige nummers.
Zierikzee biedt op monumentengebied vele verrassingen. Wie door de kleinere
straten loopt en z'n ogen de kost geeft, kan veel ontdekken. Zo staat in de
Mosselstraat een zandstenen tuinpoortje. In het fronton is een engelenkopje
verwerkt. Het dateert uit de eerste helft van de 17de eeuw. Dit poortje werd in
1877 naar deze plaats overgebracht. Het pand 'De Mossel' werd in dat jaar aange
kocht en ingericht als Sint Cornelia Liefdehuis. Het poortje gaf toegang tot de
achterzijde van dit pand. Het stond aanvankelijk aan de zuidzijde van de
Minderbroederstraat waar het onderdeel uitmaakte van de daar gevestigde Bank
van Lening. Toen het gebouw werd afgebroken en vervangen door een schuur
werd het poortje verplaatst.
Iets groter is de tuinpoort aan de noordzijde van de Sint Domusstraat. Als sluit
steen fungeert een kopje. Links- en rechtsboven zijn rozetten aangebracht. De
lijst aan de bovenzijde is geprofileerd. Dit poortje wordt gedateerd op het mid
den of het derde kwart van de 17de eeuw. Het verkeerde in het begin van de
jaren '70 in slechte staat. In 1973 werd het zorgvuldig hersteld. Niet langer vorm
de het de toegang van een tuin, maar dient het als achterdeur van Supermarkt
Quist.
Zijn over de bouwers van de voorgaande poortjes geen gegevens voorhanden,
anders ligt het met de volgende categorie. Het betreffen de zogenaamde gilde-
poortjes, waarvan er drie aanwezig zijn. Ze zijn veel soberder uitgevoerd en niet
het produkt van steenhouwers, maar van metselaars. Ze zijn opgetrokken met
handvormsteentjes. Ze worden gildepoortjes genoemd omdat ze werden ge
bouwd als examenopgave door metselaars, die zich als meester wilden vestigen.
Aspirant-metselaars moesten tenminste een jaar leren bij een gevestigd meester.
Het examen bestond sinds l6l0 uit het bouwen van zon poortje of het maken
van het driekant van een topgevel met kantelen en een vierkant hoofd bovenop.
Deze poortjes werden gebouwd als afsluiting van brandgangen. Eén van de
maatregelen van het stadsbestuur om het brandgevaar tegen te gaan en om de
brand snel te kunnen bestrijden, was het vrijhouden van paden achter de huizen.
Ook werden ze gebouwd ter afsluiting van de zogenaamde vronen, de open rio
len in de stad. Zulke vronen liepen vaak naast de brandpaden. Omdat met de
bouw een openbaar belang was gediend en de poortjes stedelijk eigendom wer
den, stelde het stadsbestuur de benodigde materialen ter beschikking. Het feit dat
het hier gildeproeven betreffen, verklaart waarom deze poortjes vrijwel identiek
zijn uitgevoerd.
De drie gildepoortjes dateren alle uit de 18de eeuw. Twee ervan zijn gedateerd.
Het oudste poortje staat aan de westzijde van de Raamstraat. Het heeft een
geprofileerde Tudorboog van geslepen steen. Bijzonder is dat dit poortje, evenals
het hierna te beschrijven exemplaar, boven de toegang voorzien is van een na-
tuursteentje, met daarop D: 1749 B.
De letters DB staan voor Daniël Bal, die in het genoemde jaar zijn proef aflegde.
56