achtererven van de Venkelstraat en de Nieuwe Bogerdstraat. Het is in tegenstel
ling tot de andere twee poortjes niet voorzien van een steentje met een jaar en
de initialen. Het dateert wel uit dezelfde periode: het midden van de 18de eeuw.
Boven de doorgang is een cartouche met daarin een sterk afgesleten wapen. Dit
onderdeel dateert uit het derde kwart van de 17de eeuw. In dat geval zal het oor
spronkelijk elders ingemetseld zijn geweest. Als bouwer wordt Matthijs van
Nooijen (1718-1779) genoemd. Weliswaar was hij lid van het Metselaarsgilde,
maar wij kennen hem alleen als steenhouwer. Bij gebrek aan een eigen gilde was
hij aangesloten bij de metselaars. In 1746 kreeg Van Nooijen het gedaan dat het
stadsbestuur bepaalde dat niemand tot het gilde als steenhouwer werd toegelaten
dan nadat hij als proef een marmeren fonteintje en een bak of een soortgelijk
stuk had vervaardigd. De metselaarsbazen mochten voortaan geen hardsteen ver
handelen, met die restrictie dat de vijf metselaars, die dat deden, dit mochten
blijven doen zo lang zij dat ambacht uitoefenden. Waarschijnlijk heeft Van
Nooijen de twee hardsteentjes vervaardigd voor de metselaars Bal en Lookman.
Na de Watersnoodramp van 1953 liet de Vereniging Stad en Lande van
Schouwen-Duiveland kleine rode steentjes bakken voor de restauratie van deze
gildepoortjes.
Tenslotte staan we stil bij twee fraaie houten poortjes. Het eerste betreft de deur
naast de Nutsspaarbank aan de zuidzijde van het Havenplein. Het poortje vorm
de de toegang tot het achtererf van de brouwerij de Eenhoorn. Daar bevond zich
een grote regenbak, die werd gebruikt ten behoeve van de brouwerij. Het poort
je dateert uit de bouwtijd (1639) en is versierd met snijwerk. De opgeklampte
deur heeft geprofileerde stroken en zichtbare spijkerknoppen. In 1963 waren er
plannen zowel het pand Havenpark 14 als 16 af te breken en te vervangen door
een nieuw bankgebouw. De architect maakte onder meer een plan tot het ver
plaatsen van het poortje naar de oostzijde van het nieuw te bouwen pand. Mede
dankzij het feit dat het gebouw de Eenhoorn en het poortje op de Monumenten
lijst stonden, werd dit voorkomen. De bouw van de nieuwe bank en de herbouw
van de Eenhoorn, dat dienst ging doen als Nutsbibliotheek, werden uitgevoerd in
1963-1965.
Het laatste poortje heeft gestaan aan het Korte Groendal. Het gaf toegang tot een
pad dat voerde naar de achterdeur van het pand Kraanplein 18. Dit bijzonder
fraai met snijwerk uitgevoerde exemplaar dateert uit het midden van de 17de
eeuw. Aan weerszijden van de doorgang waren kopjes uitgesneden en aan de
bovenzijde een leeuwekop. Diezelfde kopjes, maar dan in steen, zijn verwerkt in
Gildepoorlje cum de Venketstraat
(folo Joop can Houdt)
