tussen hen niet kiezen. Onlangs heeft Henderikx echter op grond van de loop
van de grenzen van cle parochies Burgh en Haamstede gekozen voor de kerk
van Haamstede als de oudste kerk en ik volg hem daarin.6 Opgravingen in cle
kerk van Haamstede hebben een tufstenen fundering uit ca. 1100 aan het licht
gebracht met daaronder een aantal geraamten. Deze kunnen bij een ouder kerkje
hebben behoord.
De kerk en hel slot in Haamstede op bel eind van de 17de eeuw. De kerk werd na een brand in 1506
herbouwd. Detail uit de kopergravure uil M. Sma/legange, Cronijk van Zeeland.
(Coll. Streekarchiuanaat Schouwen-Duiveland)
Wie was de stichter van dit kerkje? Het kan nog cle abdij van Lorsch zijn geweest,
maar dat acht ik niet erg waarschijnlijk. Na 776 horen we niets meer van enige
activiteit van deze abdij op Schouwen. Ik denk dan ook, clat deze abdij haar
rechten aan een ander heeft overgedragen, en die ander moet de Utrechtse bis
schop zijn geweest. Deze slaagde er in cle tiende en elfde eeuw in bijna alle ker
ken in Zeeland in handen te krijgen, waaronder ook de kerken die eigendom
waren geweest van de oude Benediktijner abdijen. De situatie doet weer erg
denken aan die op Walcheren, waar bij Domburg een belangrijke handelsneder
zetting heelt gelegen, die ook Walcheren zal hebben geheten en die in de golven
is verdwenen. Deze nederzetting heeft vermoedelijk deel uit gemaakt van het
gelijknamige koninklijk domein dat daar lag. Bij het centrum van het koninklijke
domein moet een kerk hebben gelegen, die eigendom was van cle koning en
ook deze kerk is verdwenen. In de tiende eeuw volgde Middelburg dit
Walcheren op als cle belangrijkste nederzetting van het eiland. Rond het midden
van de tiende eeuw wordt daar een nieuwe kerk gesticht die door de koning aan
de bisschop van Utrecht zal zijn geschonken.
Op Schouwen werd de oudste kerk niet door cle koning gesticht, maar door een
leek. Maar de koning had ook hier grote belangen. Sedert Pippijn II Zeeland aan
8
