De eerste opvang gebeurde veelal door particulieren. In de Zierikzeesche
Nieuwsbode verschenen lijsten met namen van vluchtelingen en bij wie zij waren
ondergebracht. In dezelfde krant verscheen op 28 september onder de kop
"Menschenliefde is Menschenplicht" de volgende oproep: "Welnu, steekt dan
ook de hand der menschenliefde uit. verleent binnen uw woning gastvrijheid aan
de slachtoffers van den oorlog, biedt hun een plaats aan uw disch en een leger
stede in uw woning aan, en gij zult een goed en heilzaam werk verrichten."
Uiteraard was het niet mogelijk om alle vluchtelingen onder te brengen loij parti
culieren en daarom werd van de N.V. Concertzaal een zaal gehuurd, en ingericht
met 70 bedden.
De correspondent van de krant berichtte op 12 oktober: "Wij behoeven geen
schets te geven van die stoet van mannen, vrouwen en kinderen, die met pakken
beladen van kade of haven naar de Concertzaal schuifelend voorttrokken. En aan
menigeen ontsnapte een kreet van diep medelijden met die menschen die hun
woon- en haardsteden ontvloden waren." Velen hadden een moeizame reis ach
ter de rug. De vluchtelingen die op vrijdag 9 oktober in Zierikzee aankwamen,
waren donderdagmorgen uit Antwerpen met de zogenaamde 'St. Annekensboot'
(scheepjes die tussen het Steen in Antwerpen en de overkant St. Anneke voeren)
via Vlissingen in Middelburg terecht gekomen. Vandaar zijn ze toen met trein en
boot naar Zierikzee gegaan.
De berichten in de krant hadden een duidelijk effect op de bevolking van
Zierikzee. Talloze particulieren kwamen naar de Concertzaal om gezinnen op te
halen. De hospitaalsoldaten hielpen met de bagage. Overdag was de Concertzaal
ook ontmoetingspunt voor zo'n 400 Belgen en was een deel afgeschermd om
dienst te doen als ziekenboeg. Om de zinnen te verzetten en het wachten te
bekorten werden concerten gegeven en vermaakte de heer Boltini de vluchtelin
gen met een goochelvoorstelling.
Ook in de oude Meisjesschool werden vluchtelingen ondergebracht en voorma
lig stadgenoot Schuurbeque Boeye stelde zijn leegstaande woning ter beschik
king. Vermogende vluchtelingen namen hun intrek in hotel Juliana aan de Lange
Nobelstraat of hotel Van Oppen zoals Léon Rodrique Schul met vrouw, vier kin
deren en twee dienstboden. Vrijdagnacht 18 december hebben de vluchtelingen
voor het laatst in de Concertzaal geslapen en kon er voor het eerst in vier maan
den weer een voorstelling worden gegeven. De overgebleven vluchtelingen ver
trokken naar de voormalige Nutsschool, school A, in de Wevershoek. Toen in
april 1915 Belgische vissersschepen uit Antwerpen, Heijst en Zeebrugge in
Zierikzee aankwamen werd in diezelfde school nog eens aan ruim '100 Belgische
kinderen les gegeven door een drietal onderwijzers uit Antwerpen.
Het "Comité Zierikzee", zoals het kortweg genoemd werd, had niet alleen de zorg
voor huisvesting en onderhoud, maar kreeg ook te maken met allerlei andere pro
blemen. Bijna alle vluchtelingen moesten worden gevaccineerd tegen de pokken.
In totaal zijn 488 vluchtelingen gevaccineerd en gerevaccineerd. Dit gebeurde in
de Grote Kerk. Alle gevaceineerden kregen een recept mee met het stempel van
de gemeente Zierikzee en de handtekening van de arts. Dit papier is hen bij
terugkeer naar Antwerpen overigens goed van pas gekomen. Omdat de meeste
vluchtelingen niet in het bezit waren van een door het Duitse consulaat in
Nederland afgegeven pas, mochten zij de grens niet passeren. Toen ze ten einde
raad het recept lieten zien mochten ze alsnog de grens over. Uit angst voor
besmetting werd op aandringen van de Territoriaal Bevelhebber in Zeeland alle
62
