zouden kunnen zijn. Niet alleen nieuw-ingekomenen, die de plaatselijke verhou
dingen misschien nog niet zo goed kenden, stelden deze vraag. En het waren
evenmin alleen maar niet-boeren die erop begonnen aan te dringen dat het tijd
werd dat de boeren eens een stapje terug deden: vaak stemden de boeren daar
zelf van harte mee in.
Daar kwam nog bij dat de plaats en functie van raadsleden en wethouders begon
te veranderen. In heel Nederland, en ook op Schouwen-Duiveland, veranderde
de cultuur van de plaatselijke politiek. Langzaam maar zeker 'politiseerde' het
gemeentebestuur: aan steeds meer kwesties werden politieke aspecten onder
kend. Meer en meer gingen plaatselijke politieke groeperingen ertoe over hun
beginselen, visies en voornemens in beleidsnota's en partijprogramma's vast te
leggen. De 'vergadercultuur' deed zijn intrede. De raadsleden gingen zich
nadrukkelijker met het gemeentebeleid en de uitvoering daarvan bemoeien. Ook
de wethouders gingen zich duidelijker profileren. Dit leidde ertoe dat bij het
werk van raadsleden en wethouders veel meer een beroep werd gedaan op kwa
liteiten die men eerder aantreft bij 'vergaderboeren' dan bij 'gewone' boeren.
Daarom is het niet zo verwonderlijk dat in alle Schouwen-Duivelandse gemeen
ten allengs steeds meer namen van niet-boeren op de kandidatenlijsten versche
nen, en er bijgevolg ook steeds meer niet-boeren in de raden gekozen werden.
Wat voor niet-boeren wisten nu hun weg naar de gemeenteraden (en wethou
derscolleges) te vinden? Uit welke beroepsgroepen waren zij afkomstig? Kan men
al spreken van een nieuwe bestuurslaag die de boeren inmiddels heeft overvleu
geld? Aan de hand van tabel 5 kunnen we ons daarover een oordeel vonnen.
Tabel 5 De raadsleden van de gemeenten op Schouwen-Duiveland naar beroepscategorieexclusief
resp. inclusief die va n Bruinisse en Zierikzee, in 195S resp. 19621974 en 1994
Beroepscategorie
1958
1962
1974
1994
1994
excl.
excl
excl.
excl.
incl.
boeren
51
20
13
8
11
overige agrarische beroepen
32
8
7
5
6
onderwijs
-
-
2
6
zorgsector
-
-
1
4
administratieve beroepen
7
3
3
8
10
overige niet-agrarische beroepen
20
8
12
15
26
onbetaalde beroepen
2
1
5
5
7
totaal
112
40
40
44
70
Met opzet zijn de raadsleden met een niet-agrarische beroep in tabel 5 nader uit
gesplitst. Bij elkaar vormen zij in 1994 de grootste categorie, maar die heeft dui
delijk een vergaarbakkarakter en is daarom eigenlijk niet zo interessant. Men treft
er winkeliers in aan naast handarbeiders, middenstanders en andere zelfstandige
ondernemers naast employées, ambtenaren naast vertegenwoordigers van vrije
beroepen enz. De bedoeling van de gemaakte uitsplitsing is, de vrij recente
opmars zichtbaar te maken van vertegenwoordigers uit het onderwijs, de zorg
sector en de administratieve beroepen. Bij elkaar opgeteld nam hun aandeel op
Schouwen-Duiveland (exclusief Bruinisse en Zierikzee) toe van ongeveer 6% in
1958 tot 25% in 1994 (en zelfs lot bijna 30% als we Bruinisse en Zierikzee meetel
len). Een krachtige expansie dus.
96
