zijn clan ook rond 1300 heel wat groter dan Middelburg en Zierikzee.
In Zeeland zijn Middelburg en Zierikzee rond het midden van de 13e eeuw de
twee enige plaatsen die in alle opzichten als steden kunnen worden aangemerkt.
Domburg en Westkapelle zijn dat in die tijd alleen in aanzet, en bij vele
havenplaatsen zoals Vltssingen, Veere, Tholen of Brouwershaven begint de
stedelijke ontwikkeling pas in de tweede helft van de 13e eeuw.
Noten
De redacteuren van dit jaarboek H. Uil en F. Beekman dank ik hartelijk voor de waardevolle kant
tekeningen bij de eerste versie van dit artikel.
1. De minuutkaari van Zierikzee van Van Deventer, voorheen in het rijksarchief te Middelburg, is in
19-40 bij het bombardement van Middelburg verloren gegaan. F.en facsimile van deze minuut is uit
gegeven in: R. Fruln (ed.), Nederlandse foe steden in de 16e eeuw. Plattegronden van Jacob van
Deventer. Facsimileuitgave, 2 bdn., 's-Gravenhage 1916-1923, kaart 109. De netkaart, een kopie van
de minuut, bevindt zich in Madrid en is gereproduceerd in: C. Koeman, J.C. Visser. De stadsplat
tegronden van Jacob vati Deventer, map 7. NederlandZeeland. Alphen aan den Rijn 1992, kaart
93b (kaart 93a is een reproductie van de minuut naar de editie Fruin)
(Begeleidende tekst door H. Uil).
2. Trimpe Burger. Zeeland in cle Romeinse tijd, in: Deaae Neba/enniae. Gids bij de Nehalennia-
lentoonslelling in bel stadhuis van Middelbrug in 1971. Middelburg/Leiden 1971, 44-37. m.n. 46-
47; P.A. I-Ienclerikx, De beneden-delta van Rijn en Maas. Landschap en bewoning van de Romeinse
tijd tol ca. 1000. Hilversum '1987 (Hollandse Studiën 19), 41-42.
3. C. Dekker, Zuid-Beveland. De historische geografie en de instellingen van een Zeeuws eiland in de
middeleeuwen. Assen 1971 (Krabbendijke 1982 tweede druk 16-24; P.C. Vos, R.M. van I leeringen.
Holocene geology history of the Province of Zeeland (SW Netherlands), Mededelingen van bet
Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO. 39 (1997) (ter perse); P.A.
Henderikx, De ringwalburgen in het mondingsgebied van de Schelde in historisch perspectief, in:
R.M. van I-Ieeringen, P.A. Henderikx, A. Mars (red.), Vroeg-midde/eeuwse ringhai burgen in
Zeeland. Goes/Amersfoort 1995, 71-112, m/n/ 71-76. Vlg.voor de bodemgesteldheid op Schouwen:
S.F. Kuipers, Een bijdrage lol de kennis van de bodem van Schouwen en Tholen naar de loesland
vóór 1953. Wageningen I960 (De bodem kartering van Nederland 19).
4. R.M. van Heeringen, A. Pol, J. Buurman, Kolonisatie en bewoning in het mondingsgebied van de
Schelde in de vroege Middeleeuwen vauit archeologisch perspectief, in: Van Heeringen e.a. (red.),
Vroeg-middeieeuwse ringwalburgen, 41-70, m.n. 42-48; P.A. Henderikx, Walcheren van de 6e tot
de 12e eeuw. Nederzettingsgeschiedenis in fragmenten, in: Archief Mededelingen van bet
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (KZGW). 113-156, m.n. 116-120.
5. T. Capelle, Die Karolingische Funde von Schouwen, 2 dln., Amersfoort/Middelburg 1978
(Nederlandse Oudheden 7); Van Heeringen, Pol, Buurman, Kolonisatie en bewoning, 48-49;
Henderikx, Ringburgwallen, 77. Over J.A. Hubregtse: J.A. Trimpe Burger, Aantekeningen bij het
legaat van de oudheidkundige J.A. Hubregtse, in: Archief KZGW i 994, 205-223.
6. C. Dekker, Sint-Baal" in Zeeland, Archief KZGW 1995, 59-76, m.n. 63-66.
7. A.C.F. Koch, J.G. Kruisheer (ed.), Oorkon denhoek van Holland en Zeeland lot 1299 (OHZ), 3 dln.,
's-Gravenhage/Assen/Maastricht 1970-1992 (verschenen tot 1278), dl. 1, nr. 44; Dekker, Sint-Baal'.
66-67.
8. Dekker, Zuid-Beveland, 72.
9. Koch, Kruisheer, OHZ. dl. 1, nr. 140.
10. Vgl. voor cle naam van Zierikzee, R. Rentenaar, Samenstellingen met persoonsnamen in de
middeleeuwse Zeeuwse toponymie, in: Archief KZGW 1991, 1-32, m.n. 22.
11. Op grond van diverse gegevens mag worden aangenomen dat op veel plaatsen op de Zeeuwse
eilanden in de 11e en cle eerste helft van cle 12e eeuw - waarschijnlijk vooral na de stormvloed
van 1014, maar in een enkle geval ook al eerder - kreken worden afgedamd en deelbeclijkingen
worden uitgevoerd. Vanaf vermoedelijk het tweede kwart van cle 12e eeuw - hier kan de storm
vloed van 1134 een rol gespeeld hebben - worden de eilanden omgeven door doorgaande ring
dijken. Dekker, Zuid-Beveland, 83-136; P.A. Henderikx, De zorg voor afwatering en dijken op
Walcheren voor circa 1400, in: P.A. Henderikx e.a. (red,), Duizend jaar Walcheren. Over gelan
den. heren en gescbol, over binnen- en huitenbeheerMiddelburg 1996 (Werken Koninklijk'
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen 8), 23-25- Vlg. voor Schouwen en Zierikzee: S.F.
21
