Maartensdijk. Bij bewesten Schelde hoorden Walcheren, Noord-Beveland,
Wolfaartsdijk, Zuid-Beveland en Borsele. De omvang van de eilanden was door
bedijkingsactiviteiten, vooral in de twaalfde en dertiende eeuw, sterk toe
genomen. Maar door dijkdoorbraken en overstromingen werden soms flinke
gebieden weer verzwolgen door het water.
De geschiedenis van beide delen is enigszins verschillend. Wellicht kende het
hele gebied in oorsprong een zelfde ontwikkeling wat het gewoonterecht betreft.
Zeeland viel in de tiende eeuw nog in zijn geheel onder de Duitse koning. Het is
mogelijk dat de Westfriese graaf Dirk 11 - een voorvader van wat we vanaf
ongeveer 1100 de Hollandse graven noemen - al voor 985 beoosten Schelde
(of een gedeelte daarvan) in handen kreeg. Bewesten Schelde'werd, met andere
gebieden, door de Duitse koning in '1012 afgestaan aan de graaf van Vlaanderen.
Vervolgens heeft de graaf van Vlaanderen Zeeland bewesten Schelde in leen
gegeven aan de Hollandse graaf. Wanneer dit heeft plaatsgevonden is niet
bekend. Beide graven zullen in hun gebied de bestaande toestand voor het
grootste deel hebben gehandhaafd en de locale machthebbers een grote vrijheid
hebben gelaten. In elk geval weten we dat de Hollandse graaf vóór 1167 beide
delen in handen heeft gehad, want in dat jaar is er een verdrag gesloten tussen
de twee graven. De Vlaamse graaf had de Hollandse vervallen verklaard van
diens leengebied bewesten Schelde. De graaf van Holland had namelijk oorlog
gevoerd tegen zijn Vlaamse leenheer, en verloren.
Een leenman hoorde zijn leenheer trouw te zijn - hij had daarvoor een eed af
gelegd - en hem met raad en daad (vooral militaire dienst) terzijde te staan. Het
was een persoonlijke verhouding tussen twee mannen uit de bovenlaag van de
bevolking. Zodra er een nieuwe leenheer kwam, moest de vazal aan die nieuwe
heer 'hulde' bewijzen door het afleggen van de eed van trouw; hetzelfde gebeur-
1 Kats
2 Sint-Maartensdijk
3 Malland
4 Slot Maalstede
5 ICruiningen
6 Reimerswaal
7 'De berg van Troje'
Vrij naar Geschiedkundige allcis
van Nederland. HollandZeeland
en Westfries/and in 'i300. blad VI,
Zee/and in 1300. s-Gravenhage
1916.
28
