Noten
1. Dit artikel is een gewijzigde en met gegevens over Duiveland aangevulde versie van W.H.
Lenselink, 'Het hoog adelyk en adelryk Zeelant. De Zeeuwse adel eind dertiende, begin veertien
de eeuw' in: Virtus. Bulletin vein cle werkgroep adelsgeschiedenis, III (1995-1996) 35-48, waarin
een uitgebreid notenapparaat is opgenomen. De belangrijkste bron voor de cijfermatige gegevens
wordt gevormd door De rekeningen der grafelijkheid van Zeeland onder hel Henegouwsche buis,
ed. H.G. Hamaker, 2 dln.. Utrecht 1879-1880. De voor Schouwen en Duiveland gebruikte bede
rekeningen staan in deel II; die van 1339 op blz. 7-36, 40-46, 237-238, 316-317; die van 1340 op
blz. 76-107, 239, 318. De originelen, ook die van de jaren na 1345, zijn in 1940 verbrand.
2. Oorkondenboek van Holland en Zeeland tol 1299. ed. J.G. Kruisheer, III, Assen/Maastricht 1992,
nr. '1135; JR. Fruin [Th.A.zn], De keuren van Zeeland, 's-Gravenhage '1920, 1-67.
3. W.H. Lenselink, 'Het burggraafschap van Zeeland tot 1328' in: W.H. Lenselink, A.D.A. Monna,
Studies over hel Zeeuwse en hel Leidse burggraafschap. Groningen 1976, 1-62, aldaar 19-21. H.P.
Schaap, 'Zieriks-ee en het ontstaan van hel burggraafschap Zeeland' in: Kroniek van bet land van
de zeemeermin (Scbouwen-Duiveland) II (1977) 85-93, lijkt, in een niet steeds helder betoog, de
oorsprong in de elfde eeuw te zoeken.
4. J.C. Kort, Ilel archief van de heren van Voorne, burggraven van Zeeland, 1272-1371. 's-Graven-
hage 1972. Zie ook C. Hoek, 'De heren van Voorne en hun heerlijkheid' in:
Van Wesivoorne lot St.Adofsland, Ouddorp 1979, 115-145.
5. Lenselink, Burggraafschap, 6-8.
6. C. Dekker, Zuid-Beveland. De historische geografie en de instellingen van een Zeeuws eiland in de
middeleeuwen, Assen 1971, 65-66.
7. I.H. Gosses, De rechterlijke organisatie van Zeeland in de middeleeuwen, Groningen'Den Haag
191" 91-107.
8. Fruin, Keuren, 116-125, art. 1. 19.
9. Fen pond (libra) bestond uit 20 schellingen (solidi). Een schelling bevatte 12 penningen (denarii).
Men rekende overigens in verschillende soorten ponden, bijv. 1 pond groten 16 pond
tornoysen 24 pond miten.
10. M.S. Pols, 'Dingtalen van Middelburg' in: Verslagen en Mededeelingen van de vereeniging lol
uilgaaf der bronnen van bel Oud- Vader/a ndsche Recht I (1884) 316-326. aldaar 319-
11. Fruin, Keuren, 71-105 (de keur van Floris V, 1290), art. 111.
12. Fruin, Keuren, 109-114 (1316. mrt. 10). Tienden waren van oorsprong jaarlijkse afdrachten van
een tiende deel van de oogst en van het jong-geboren vee aan de kerk. In de praktijk was dit
recht op tienden vaak in handen van edelen gekomen.
13- In bewesten Schelde was een gemet ongeveer 0,39 hectare, op Schouwen ongeveer 0,42 hectare.
Het gemet werd verdeeld in .300 roeden. Zie hiervoor: J.M. Verhoeff, De oude Nederlandse malen
en gewichten, Amsterdam 1982, 12, 72.
14. Dekker, Zuicl-Beveland, 472-473.
15. De rekeningen der graven en gravinnen uit het Henegouwsche buised. H.J. Smit, III, Utrecht
1939, 133-174, 213-231. Zie ook H.M. Brokken, Hel ontstaan van de Hoekse en Kabeljauwse
twisten, Zutphen 19S2.
16. Dekker, Zuid-Beveland, 472.
17. Rekeningen, ed. Smit. III, 143, 152-153, 222. Kort, Archief Voorne, 224.
18. Dekker, Zuid-Beveland, 425-467.
19. Rekeningen, ed. Smit, III, 135, 143.
20. De eerste keer in de lijst van 'bewise' uil 1308. Het betrof toen grondbezit in Kerkwerve op
Schouwen. J W. Zondervan. 'De grafelijke bede in Zeeland van 1308' in: Spelerieë. Kapelle 1992.
26. Dit is een uitgave van de afdeling Zeeland van de Nederlandse Genealogische Vereniging,
waaraan te weinig bekendheid is gegeven.
21. P.L. Muller, Regesta Hannonensia, 's-Gravenhage 1882, 164.
22. Kort, Archief Voorne, 53, 54.
23. Rekeningen Zeelanded. Hamaker. II, 309. 400.
24. Kort, Archief Voorne, 60, 61.
25. F. van Mieris, Groot Charterboek der graaven van Holland, van Zeeland en beeren van Vriesland,
II, Leiden 1754, 596-597.
26. Van Mieris, Charterboek, II, 599-600. M.K.E. Gottschalk, Stormvloeden en rivieroverstromingen in
Nederland. I. Assen 1971, 319, 330.
27. Bronnen voor de geschiedenis der dagvaarten van de Staten en steden van Holland voor 1544, ed.
W. Prevenier, J.G. Smit, 1-2, 's-Gravenhage 1987, nr. 60.
28. Rekeningen Zeeland, ed. Hamaker, II, 370. Kort, Archief Voorne, 61.
29. Fruin, Keuren. 117, 124-125.
42
