offte vissche' mocht uitvaren. De afnemende visserij bleef nog lange tijd in het
maatschappelijke leven een factor van betekenis. Niet voor niets besloot de ker
kenraad van de Hei-vormde gemeente in november 1641 de avondmaalsviering
uit te stellen tot de thuiskomst van de vissersvloot.
De latere Engelse zeeoorlogen voorkwamen echter dat cle haringvisserij zich kon
herstellen, De eens zo bloeiende haringvisserij kreeg toen de definitieve nekslag.
Het verhaal dat in 1672 de haringbuizen 'zoo weibeladen binnen(liepen), dat bij
de ontlading de haven iverderzijds, ofschoon vrij ruim, geheel met haringtonnen
bezet was kan naar het rijk der fabelen worden verwezen. Ook de opbrengsten
van het pondgeld voor de kerk illustreren de neergang van de haringvisserij.
Onduidelijk blijft nog of de teruggang in de haringvisserij door de visserij op
gezouten vis werd gecompenseerd. Nader onderzoek zal duidelijkheid moeten
verschaffen of Brouwershaven hierin het Zierikzeese voorbeeld volgde. Vast staat
wel dat het met Brouwershaven als belangrijk visserijcentrum voorgoed was
gedaan.
Gebruikte bronnen
- ARA Brussel. Admiraliteitscolleges, 59-61, 64, 253, 275, 581.
- ARA Den Haag, Admiraliteitscolleges, 2248, 2447-2451, 2671.
- ARA Den Haag, Staten-Generaal, 4893, 4899, 5535-5536.
- ARA Den Haag, Familiearchief Van Dorp, 23, 921, 923-924.
- Koninklijke Bibliotheek Den Haag, Notulen Stalen van Zeeland,
1576, 1578, 1587-1596, 1601, 1611, 1627. 1641-1642, 1646.
- RA Groningen, Charters van de Hove, I nr. '133-
- RA Noord-Brabant, Collectie Rijksarchief, 139-
- RA Zeeland, Staten van Zeeland, 495, 928-9.30, 936, 938, 950-951, 1241-1243, 1245. 1248.
- RA Zuid-Holland, RA Maassluis, 4, 176.
- GA Schiedam, RA, 573.
- GA Schouwen-Duivelantl, Stadsarchief Brouwershaven, 1-3, 14, 25-29, 44-46, 78-79, 113, 178.
- GA Schoü'wen-Duiveland, KA Brouwershaven, 1, 7-8.
- GA Schou wen-Du iveland, RA Brouwershaven, 4348-4371.
Gebruikte literatuur
- A.J. van der Aa, Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, dl II (Gorinehem 1840) 779.
- N.E. Bang en K. Korst, Tabelier over skibsfarl og varetransport gennem Oresund, 1497-1660 en
1661-1783, dl Ha (Kopenhagen-Leipzig 1922).
- A. Beaujon, Overzicht der geschiedenis van de Nederlandscbe zeevisscberijen (Leiden 1885) 169-172.
- J. van Beylen, 'Zelandiae descripto. F,en merkwaardige tekening van het eiland Walcheren en de
visserij op de Noordzee in de 16e eeuw', in: Mededelingen Marine Academie 10 (1956-1957) 101-114.
- M.G. de Boer, 'De slag op het Slaak', in: Tijdschrift voor Geschiedenis 26 (1911) 161-184.
- V. Enthoven, Zeeland en de opkomst van de Republiek. Wandel en strijd in de Scheldedelta c. 1550-
1621 (Leiden 1996) 8-9, 79-81, 158-163, 407, 422.
- J. Ermerins, Benige Zeeuwsche oudheden, uit echte stukken opgeheldert en in het licht gebracht;
behelzende een beschrijving der stad Vere. Tweede stuk (Middelburg 1791) 297.
- S. Groenveld, S. en J. Vermaere, 'Zeeland en Holland in 1569- Een rapport voor de hertog van
Alva', in: Nederlandse Historische Bronnen, dl II (Den Haag 1980) 143-155-
- H.G. van Grol. Het beheer van het Zeeuwsche zeewezen 1577-1587 (Vl.issi.ngen 1936) 163,
179-180,194-195.
- H.A.H. Kranenburg, De zeevisscherij van Holland in den tijd der Republiek (Amsterdam 1946) 18-19, 25.
- H. cle Lussanet de la Sablonière, 'De Kerk van Brouwershaven', in: Brouwershaven 700 jaar
(Brouwershaven 1985) 27.
- P.A.N.S. van Meurs, 'De archieven der Groote Visscherij', in: Verslagen omtrent 's Rijks Oude
Archieven 38 (1915) 272-281.
- Ch. Piot, 'Vlaamse kronijk', in: Chroniques de Brabant el de Flandre (Brussel 1874) 383.
- E.B. Swalue, De daden der Zeeuwen gedurende den opstand tegen Spanje (Amsterdam 1846) 87-92.
67
