VAN DEN TOREN
Van bovenaf bekeeke deu 'De torenaer'
bijeengebracht door Joop van Loo.
Inleiding
Gedurende de ruim 150 jaar geschreven pers op Schouwen-Duiveland presen
teerden zich op gezette tijden streektaalschrijvers. In de loop der jaren zijn een
aantal van hen in van de Kroniek van het land van de zeemeermin nader belicht.
Op zaterdag 19 februari 1944 verscheen het laatste nummer van de Zierikzeesche
Nieuwsbode in verband met de bijna totale evacuatie van de bevolking van
Schouwen-Duiveland. Het zou tot woensdag 1 januari 1947 duren eer de volgen
de editie van cle pers zou rollen. Na de bevrijding kreeg de Zierikzeesche
Nieuwsbode door het Militair Gezag een verschijningsverbod opgelegd. Onder
verantwoordelijkheid van het Militair Gezag en de burgemeester van Zierikzee
verscheen op dinsdag 12 juni 1945 de eerste officiële editie van een vervangende
krant 'De Vrije Stemmen van Schouwen-Duiveland'. De krant werd genoemd
naar het voormalig ondergronds mededelingenblad van het verzet. Van dit blad
verscheen het eerste nummer, in een oplage van 5 stuks, op 13 augustus 1944.
De eerste drie nummers werden gedrukt bij de uitgever van 'De Vrije Stemmen
van de Ganze Stad' te Goes. Op 25 augustus 1944 werd de vierde editie te
Zierikzee gedrukt. De oplage bedroeg eind augustus 1944 al 60 exemplaren,
welk aantal groeide tot 325 eind 1944.
De Militair Commissaris voor Schouwen-Duiveland, de reserve officier, kapitein
ir. Coenraad Benjamin Roest was de eerste hoofdredacteur van de 'Vrije
Stemmen'. De redactiecommissie bestond een brede vertegenwoordiging van de
bevolking te weten: Hoofdonderwijzer G.H. Breetveld, pastoor L.J. Bresser,
J. Coumou, ds. M.H. Knijf, verzetsman H. Minkema en P. Verbeek.
Op dinsdag 24 juli 1945 werd de hoofdredactie overgenomen door dr. P.A.
Verspyck en op 14 maart 1946 door R. Gerritsen.
Van juni 1945 tot en met december 1946 werd de krant gedrukt op de door het
Militair Gezag gevorderde persen van de drukkerij Lakeman en Ochtman.
Op maandag 30 december 1946 verscheen het laatste nummer van 'De Vrije
Stemmen. In de eerste naoorlogse editie van de Zierikzeesche Nieuwsbode van
woensdag 1 januari 1947 werd onder de redactionele kop 'Vrije Stemmen exit'
afscheid genomen van 'De Vrije Stemmen'. De redactie memoreerde de belangrij
ke functie in de eerste moeilijke jaren van wederopbouw. Tevens werd de brug
functie tussen de oude en nieuwe Nieuwsbode erkend. De tragiek van het ver
schijningsverbod wilde men zo snel mogelijk achter zich laten. Besloten werd
met het uitspreken van de hoop dat de herrezen Nieuwsbode spoedig het ver
trouwen van een brede lezerskring mag ervaren.
De torenaer'
Reeds in het derde nummer van 'De Vrije Stemmen' op 14 juni 1945 treffen we
een bijdrage in de streektaal van de hand van een zekere 'De torenaer' met als
titel 'Van den toren'. Na het verschijnen van het eerste nummer is hij er als de
kippen bij en verzoekt hij de burgemeester' om in de streektaal een bijdrage aan