van Tweeën één
Over vroegere bestuurlijke schaalvergroting op
Schouwen-Duiveland, in het bijzonder in de 19de eeuw'
door A.P. de Klerk
Inleiding
Weinig onderwerpen hebben de laatste jaren de gemoederen in bestuurlijk
Zeeland, zo zeer beziggehouden als de inmiddels in de meeste regio's gerealiseer
de gemeentelijke herindeling. De indeling uit de jaren zestig, begin zeventig van
deze eeuw is gebleken geen eindstation te zijn, maar de opmaat te vormen tot
verdere bestuurlijke schaalvergroting. Tegen die achtergrond heeft het zin ons te
verdiepen in vroegere pogingen tot samenvoeging van gemeenten, speciaal op
het platteland van Schouwen-Duiveland en vooral in de 19de eeuw. Niet onbe
langrijk daarbij is de rol die de toenmalige minister van binnenlandse zaken J.R.
Thorbecke - wiens tweehonderdste geboortejaar in 1998 wordt herdacht - in dat
verband speelde.
Schaalvergroting tot 1851
Van alles overheersend belang voor het hedendaagse bewoningspatroon in de
oudste delen van Zeeland is de indeling in parochies en vierschaarambachten
zoals die in de 12de en 13de eeuw tot stand kwam. Daarbij verrezen kerkgebou
wen tot in de allerkleinste nederzettingen. Telde Schouwen in de vroege 12de
eeuw nog maar twee of drie parochies, een kleine twee eeuwen later waren het
er roncl de 20. En het zouden er op Schouwen én Duiveland uiteindelijk circa 35
worden.
Kapelle (Duiveland) (RAZ, Zei. III. II. 1810)
