HET "MAXIMILIAAN EN LOUISE BRAAM
HERDENKINGSFONDS"
IN NIEUWERKERK 1933-1998
door Frans Beekman en Arnold Schïettekatte
Inleiding
In 1933 ontving de toen nog zelfstandige gemeente Nieuwerkerk ten behoeve van
de Openbare Lagere School een legaat uit de Verenigde Staten. Het kwam uit de
nalatenschap van Florence Braam en was bestemd voor een Maximiliaan en Louise
Braam Herdenkingsfonds ter herinnering aan haar ouders. Burgemeester en wet
houders van Nieuwerkerk hebben toen een comité benoemd dat de gelden zou
beheren en van de rente jaarlijks een 'Braamfeesf kon betalen.
In 1998 bestaat het fonds 65 jaar, bovendien trad kortgeleden een geheel nieuw
comité aan, dat grote interesse toonde in de geschiedenis van Braam. Al in 1993
had oud-burgemeester J.D. de Kam de redactie van de Kroniek van het land van
de zeemeermin gewezen op deze interessante dorpsgenoot, die in 1875 naar
Noord-Amerika vertrok
Getuige de vele lezingen die er over de werkelijke reden van het Braamfeest
steeds vaker de ronde doen ("in september zijn de bramen rijp; daarom heel het
natuurlijk het braamfeest") was het volgens het huidige Braamcomité de hoogste
tijd om de werkelijke aanleiding weer eens voor het voetlicht te halen.
De eerste auteur doet verslag van zijn speurtocht naar de afkomst en cle emigra
tie van Maximiliaan Braam. Ook zijn loopbaan in het onderwijs van Cincinnati in
Ohio neemt de eerste auteur voor zijn rekening. De tweede auteur (oud-leerling
van de eerste) bespreekt daarna achtereenvolgens het legaat en de relatie tot de
Openbare School, de verschillende Braamfeesten en het Braamcomité (in de eer
ste jaren steevast genoemd: de 'Braamcommissie').
Dit artikel past goed in de hernieuwde belangstelling voor de 'Zeeuwse Emigratie
naar Amerika 1840-1920' zoals die tot uiting kwam op een studiedag 6 september
'1997 in het Roosevelt Study Center in Middelburg.
Afkomst
De familienaam Braam is al sinds de 18de eeuw in Nieuwerkerk bekend. Het
waren meest landarbeiders en dat was zwaar werk in een tijd zonder machines.
De eerste Braam die Maximiliaan heette werd in 1796 geboren te Nieuwerkerk en
is daar in 1866 overleden. Hij was landarbeider, maar later veldwachter en win
kelier. Hij was vernoemd naar Maximiliaan van den Doele, zijn grootvader van
moederskant, die schoolmeester was in Nieuwerkerk van '1717 tot zijn overlijden
in 1752 en in 1749 lid van de kerkenraad aldaar.
Een zoon van Maximiliaan Braam heette Joost Braam geboren in 1823 te
Nieuwerkerk. Hij trouwde in 1849 met Tannetje Bakker uit Oosterland (geboren
1827). Ze woonden Hoge Kerkstraat 23 en daar werden uit dit huwelijk drie kin
deren geboren, allereerst de tweeling Maximiliaan en Jannetje op 8 september
'1850 en op 20 mei 1852 Janna Lena. Op 5 januari 1857 overleed moeder Tannetje
Braam-Bakker 30 jaar oud. Al op 27 mei van datzelfde jaar hertrouwde
Joost Braam met Johanna Siereveld, geboren in Nieuwerkerk op 26 april 1835. Zij
89