bij Holland. Omgekeerd werd Yeman Leenderts Schouwenaar, die in Sommels-
dijk gegrepen was op grond van wandaden, in 's Gravensteen te Zierikzee
berecht omdat Sommelsdijk Zeeuws gebied was. Buiten de Zuidhavenpoort is hij
levend verbrand. De familie Moolenburgh stamt af van Maerten Hendricks
Vleeshouwer alias Beenhacker alias Molenwerf te Brouwershaven. We zitten dan
in 1591- Daar waar het Wester-, het Ooster- en het Zuydervierendeel van
Schouwen elkaar raakten, bij Moriaanshoofd, lagen de Lage Moeren van
Schouwen, zompig laagland met plassen en kreken, waar menig wild eend en
paling verschalkt werd. Een van deze plassen droeg de naam 'de Panne' en hier
onder 'Briepe' (Brijdorpe) zoeken we het ontstaan van de naam van de familie
Van de Panne.
Wanneer in 1600 de Stavenissepolder herbedijkt is wordt het dorp opnieuw aan
gelegd en verschijnen er uitlanders, die zich eerlang met de naam Stoutjesdijk
tooien. Voor 1700 hebben ze ook vaste voet op Duiveland gekregen. Op het
punt waar overtollig water van de ene in de andere polder geloosd wordt, bouwt
men onder de dijk door een bakstenen duiker, waarin een schuif op en neer
gedraaid kan worden met behulp van een windwerk. Als het om spuien van
water op het buitenwater gaat, spreekt men van een sluis, dat zijn dan halve
deurtjes, die bij afgaand water door de kracht van de stroom in het polderwater
opengeduwd worden en door de kracht van het opkomende buitenwater bij
vloed gesloten worden. Het water kan op deze manier opgehouden, gestuwd of
gestouwd worden, en daarmee menen we de naam Stoutjesdijk verklaard Xe heb
ben. Het bouwen van zulke kunstwerken vereiste het aantrekken van uiterst
bedreven ambachtslieden en dat kan de reden geest zijn dat bedoelde familie
van elders op de westpunt van Tholen neergestreken is.
Van de eerste martelaar om Christus'wil kennen we alleen zijn erenaam Stefanus,
wat 'krans' betekent. Nu werd op onze eilanden de klemtoon weleer op de mid
delste lettergreep gelegd en van Stefanus naar Vaane is slechts een schrede. In
1550 stierf in Brouwershaven Nele Vanius, wij zouden zeggen Kees Vaene. Dat
de naam van bedoelde martelaar niet onbekend was rond Sirjansland bewijst Sint
Stevens Sluys aan het 'Dyck Water'. Joos der Weduwen uit Zierikzee dreef met
zijn vrouw in het begin van de 18de eeuw een bakkerij aan de Ring te Dreischor.
De bakkersvrouw, die Jobje Magchiels Gijsselynck heette, was er één van een
drieling! Wie mag de eerzame vrouwe zijn die haar weduwstaat aan een familie
naam geschonken heeft?
Veldnamen
Het bezit van een zoete wel in een zilte streek betekent een weldaad voor de
eigenaar en zijn levende have. Door de druk van het zilte water alom wordt op
bepaalde plaatsen aanwezig zoet water samengehouden, een zegen voor degene
die zo'n put ontdekt, vergelijk de stellen op de schorren. In het Engels heet zoet
water 'fresh water'en dat brengt ons op de naam Verseput.
Hiermee zijn we bij een kenmerkende groep achternamen op Schouwen-Duive-
land gekomen: de veldnamen. Aan de Verseputseweg bij Kerkwerve ligt de mo
derne Stolphoeve, eertijds een karakteristieke stolpboerderij zoals we die nog
kennen uit Friesland en West-Friesland.
Stolphoeven kwamen vroeger op Schouwen voor. De naam Van de Stolpe is
ervan afgeleid.
Vaten kunnen grote putten zijn in een weiland ten behoeve van het vee.
50
