Steendam en Verloove, die zich beledigd voelden door zijn argumenten, weerleg
den zijn ideeën op scherpe toon. Steendam karakteriseerde Plockhoy en zijn aan
hangers als "patriarchen van de polygamie". In 1662 echter boden de beide
bovengenoemde dichters Plockhoy twee gedichten aan ter ondersteuning van de
uitgebreide prospectus over zijn kolonie.
Conservatieve critici poogden alras om Plockhoys intellectuele oefening te veran
deren in een aanstootgevende verdediging van polygamie. "Men zegt dat
Plockhoy beweert dat volgens de Bijbel een man zoveel vrouwen mag hebben
als hij kan onderhouden". Zo kon zo'n opportunistische criticus tekeer gaan.
Waarschijnlijk besteedde Plockhoy in deze periode veel tijd aan schrijven, zowel
in het Nederlands als in het Engels, waarbij hij uitgroeide tot een onvermoeibare
pleitbezorger voor sociale vooruitgang. Intussen discussieerden de Parnassusleden
vermoedelijk ook over de onrust in Oliver Cromwell's Engeland. Dromers als
Plockhoy putten hier hoop uit. Zelf schreef hij hierover: "Ik heb de beslissing
genomen om mijn gezin en mijn vaderland een tijdje te verlaten". Misschien
wilde hij wel gewoon even de controverse over polygamie ontvluchten. Maar
hoe dan ook, in juni 1658 gaat hij in Londen op zoek naar financiële steun voor
zijn ideeën over een samenleving waarin iedereen gelijk is.
Londen en Cromwell
Het raadsel waarom Plockhoy dacht dat Oliver Cromwell, de anti-royalistische
Rijksvoogd van het Gemenebest met zijn Puriteinse en "redelijke" regime, met
hem zou sympathiseren blijft grotendeels onopgelost.
Had Zoet Cromwell niet bekritiseerd als iemand die "met ijzeren tong preekte"?
Misschien dat het kwam door Cromwells anti-paapse gevoelens, of door het
beeld dat de mensen van hem hadden als verlichte progressieveling, maar in
1649 was hij de hoop voor de Europese protestanten.
In elk geval was de ondoorgrondelijke Cromwell geen verdediger van de
Nederlandse zaak. Hoewel hij door onderhandelingen een sluwe "alliantie en
een samenwerkingsverband" tot stand bracht tussen het anti-katholieke Engeland
en Holland, stelde hij vrijwel tegelijkertijd in 1651 een handelsembargo in, waar
bij hij het Nederlandse handeldrijven op Engeland en haar koloniën aan banden
legde en Engelse schepen toestemming gaf om Nederlandse schepen te bedrei
gen. Cromwell was ook grotendeels teruggekomen op de meeste van zijn belof
ten tot hervorming, had de verkiezingen uitgesteld en had in een overmoedige
bui de vermetelheid gehad om een vertrouweling te vragen: "Stel dat een man
het waagt om zelf koning te worden, wat dan?" De veelbelovende start van
Cromwells regering was echt voorbij toen Plockhoy arriveerde.
Akkoord, Cromwell werd niet langer belaagd door mensen die allerlei gunsten
kwamen vragen, aanstellers en andere stroopsmeerders zoals in de tijd van de
monarchie het geval was geweest. Hij kon echter de verleiding tot uiterlijk ver
toon, zoals marmer, bladgoud en vleierij, niet weerstaan, hoewel dit zaken waren
die hij zo sterk had veracht tijdens zijn revolutionaire campagne. Ondanks de tal
loze verhalen over Cromwells verstokte onmenselijkheid, zijn goddelijke "rege
ring met het zwaard", kon de optimistische Plockhoy doorzetten.
Hij werd gegrepen door het dynamische sociale klimaat van armoede tegenover
hoop en door de verbijsterende opwinding over te verwachten plannen en intri
gerende ideeën in Engeland. En, ondanks Cromwells Blasfemie Wet uit 1650, ble
ven pamfletten schrijvende en publicerende radicalen en onruststokers op straat
27
