Iedere landbouwer heeft 4 tot 8 mestvarkens, het voedsel bestaat uit aardappels
en meel van erwten, bonen, rogge, gerst. Hoenders, kalkoenen, ganzen en een
den worden op iedere boerderij wel gehouden'.
Aldus het verslag van Van Hertum.
In het begin van de 19e eeuw was de rundvee- en schapenhouderij in akker
bouwgebieden maar een marginale bedrijfstak. Echter, hoewel de rundveehou
derij maar een bijzaak was, de omvang nam in de tweede helft van de 19e eeuw
wel toe, het verdubbelde zelfs in aantal.
Na 1800 bleef de Zeeuwse veestapel dankzij een aantal maatregelen, de lage
rundveedichtheid en vanwege isolatie door omringend water, gevrijwaard van
"veepest" en ook "de longziekte" kwam in Zeeland nauwelijks voor. De prijzen
van vee werden steeds aantrekkelijker terwijl de prijzen van meekrap en granen
voortdurend verslechterden. Vooral boeren op Schouwen-Duiveland grepen hun
kans in de 70-er en 80-er jaren van de 19e eeuw. Het vetmesten van vee werd
zelfs een belangrijke bron van inkomsten. In die tijd werden veel zgn.'Vetstallen"
gebouwd. De mestput ligt langs de grote schuur tegen de "koeiestraat", aan de
andere zijde van de mestput ligt de vetstal.
[Veel van deze zgn."vetstallen"zijn momenteel nog bij de oudere boerderijen aan
wezig.]
Veestapel in de gemeenten Haamstede
en Burgh, anno 1875
Haamstede
49 veehouders
Burgh
22 veehouders
Drachtige merries:
15
5
Veulens en jonge paarden:
21
17
Overige paarden, werkpaarden, enz.:
131
63
Melkkoeien en vaarzen:
263
120
Kalveren, pinken en hokkelingen:
410
172
Mestossen en ander mestvee:
105
53
Schapen:
205
13
Varkens boven de 2 maanden:
72
68
in dit jaar geboren, gemest
en daarop geslachte varkens:
62
32
hoenders:
1326
448
kalkoenen:
27
12
eenden:
53
76
(Uit: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland; archieven gemeenten Haamslede en Burgh, inv.nr. 526)
Helaas, in het laatste decennium van de 19e eeuw daalden de prijzen. Toch is op
Schouwen-Duiveland de vetmesterij populair gebleven.
Tot aan de tachtiger jaren van de 20e eeuw is deze vetmesterij in belangrijke
mate aanwezig gebleven. Momenteel is de vetmesterij vrijwel verdwenen.
Was de vetmesterij productief en populair, de melkveehouderij is op Schouwen-
73
