die voorkomt in de stadsrechten van Goedereede. Brouwershaven en Brielle.
Mogelijk gaat het hier om een bepaling die in het stadsrecht van Goedereede uit
1312 in zijn oudste vorm bewaard is gebleven, en die in Brouwershaven en
Brielle onafhankelijk van elkaar en dus op verschillende manieren werd uitge
breid (die uitbreidingen zijn onderstreept weergegeven).
Goedereede art. 1
Van wat saken dat yemen van buyten heeft te dagen vp yemant binnen der coere vander
Goederede. hij sail hem doen tschependom vander stede.
Brouwershaven art. 2
Jtem van wat saken dat yemant van buten heeft te daghen op yemande die
binnen der core woent, die sal hem doen scependoem bider core vanden
dorpe van saken die binnen der core gescien.
Brielle art. 5
Jtem van wat saken dat yemant van buten te claghen heft op yemande bynnen der vryheyt
vanden Bryele die daer poerter is, hy sal hem doen scependom vanden Bryele;
ende zo wie van buten te claghen heft op vmande binnen der vryheyt ten Bryele ende daer
poerter is. hy en mach hem niet trecken te ghenen gherechte dan voer den scoutate ende scepe
ten Bryele. en ware van broeken die zi buten mesdaden in mins heren lande
Het bovenstaande voorbeeld suggereert dat de stadsrechten van Brouwershaven
en Brielle werden gebaseerd op dat van Goedereede. Die conclusie mag echter
niet zomaar worden getrokken, want er moet rekening gehouden worden met de
omstandigheid dat we de stadsrechten van Goedereede. Brielle en Brouwers
haven slechts kennen in de vorm waarin ze in de desbetreffende stadsrecht
oorkonden werden vastgelegd. Evenals in Brouwershaven kunnen ook de
bepalingen in Goedereede en Brielle reeds lang voor de uitvaardiging van de
stadsrechtoorkonde van kracht zijn geweest. Onbekend is hoe de bepalingen
eruit zagen in hun oudste vorm, dat wil zeggen voordat ze door de heer in zijn
stadsrechtoorkonde werden opgenomen. Omdat het bepaald niet valt uit te
sluiten dat Goedereede. Brielle en Brouwershaven in dit vroege stadium rechts
regels van elkaar overnamen, dus op een moment voordat deze als bepalingen
werden vastgelegd in een oorkonde, is het uiterst lastig om door een woordelijke
vergelijking van de drie stadsrechten te proberen hun onderlinge verhouding te
achterhalen. De overgenomen rechtsregels konden immers in de dagelijkse
rechtspraktijk van de stadjes naar de eigen behoefte worden aangepast en ge
wijzigd.
Meer kans op succes bij het vaststellen van de filiatie van de stadsrechten valt te
verwachten van een vergelijking van de opbouw of structuur van de stadsrecht
oorkonden van Brielle, Goedereede en Brouwershaven. Uit het onderstaande
overzicht blijkt welke bepalingen de stadsrechten van Goedereede en Brielle
gemeen hebben met dat van Brouwershaven. Tussen haakjes zijn de artikelen
weergegeven waarvan de formuleringen onderling in betrekkelijk ruime mate
afwijken.
Het valt ogenblikkelijk op dat de stadsrechten van Brouwershaven en
Goedereede veel overeenkomstige bepalingen hebben, beduidend meer dan
Brouwershaven en Brielle. Tegelijkertijd is duidelijk dat de volgorde van de
bepalingen in Brouwershaven sterk overeenkomt met die in Brielle, maar aan
zienlijk afwijkt van die van Goedereede. Beide bevindingen lijken op het eerste
gezicht niet met elkaar in overeenstemming te zijn.
12
