voor chirurgijns en heelmeesters. Dit werd voor die tijd één der eerste in de land
staal geschreven werken over de inzichten omtrent de pathologie, die golden tot
het einde der 18e eeuw. Hierdoor werd Macquet iemand van landelijke,
Nederlandse, betekenis.
Noten
I. De Vos (1982), 693.
2 De Vos (1982), 694.
3 De in 1832 uitgebrande kathedraal is in 1848 vervangen door de kleinere 'Nieuwe Kerk', De
omtrek van de afgebrande kerk is nu in het straatwerk om de kerk aangegeven.
4.Lindeboom (1872) 65-72,125-132; Lindeboom (1984) 179-186. Het is niet duidelijk welke van de
drie Stalpart van der Wielens Macquet bedoelt. Zie Lindeboom (1984) 1865-7. Bernardina
Ramazinni (1633-1714) trok in de 18e eeuw sterk de aandacht door zijn publicaties over beroeps
ziekten. Zie: Pazzini (1950); Rather (1965) 235 n. 192; Leuftink (1969) en Lawrence (1975). Over
Van Swieten zie: Lindeboom, Van Lieburg (1993) 176-8; over Sydenham dezelfde 158-60 naast
Dewhurst (1966).
5.Een goed exposé hiervan gaf Brandenbarg (1981).
6. Over de in de 18^e eeuw tot stand gekomen ontwikkelingen gaf Wolf McKie (1952) een over
zicht.
7. Hij gaat niet in op de doodsoorzaak van deze koning. Vergelijk hiertoe Nater (1994) 42. Voor Jobs
ziekte ibid. 53-9-
8. Bijbelse Encyclopedie (1982) 424. In een brief aan zijn vriend F. van Lelyveld, de voorzitter van de
Maatschappij der letterkunde van 2 april 1770 schreef hij hierover een zeer uitvoerige uiteenzet
ting. Deze brief behoort tot de verzameling brieven van het KZGW nr. P71. A 436.
9- Een differentiaaldianogstiek was toen nog niet mogelijk. Vergelijk hierover mede voor de lepra:
Nater (1994).
10. Lindeboom (1961) 47.
II.Opusc. Select. Neelandica de arte medica, deel XI; Luyendijk-Elshout (1982).
12. Zinkingen: een begrip uit het prae-bacterieel tijdperk. Een ziekmakende stof kon op het lichaam
vallen en daarin doordringen. Zie ook Geist-Hofman e.a. 1972).
13- Zeer diepe slaaptoestand, erger dan 'lethargus' of coma somnolentum.
14. Geneeskundige plaatsbeschrijving 163-5; Quassis Amara, toegepast als extract of tinctuur bij spoel-
wormen; giftig voor insecten, in 1763 door Linnaeus in Europa geïntroduceerd. Zie Wolf McKie
(1952) 497.
15. Het Lexikon van S.Blancard (1702) zegt: 'idem quod Cathartica, purgatie'.
16. De variolatie: Lindeboom (1972) 135,6.
17. ije is bij Macquet gelijkwaardig aan ons ie. Onze ij is bij hem doorgaans y.
18. Lindeboom, Van Lieburg 1993) 169; Baumann (1921) 236; Rather (1965) 59-62,64-8,123-5,200;
Luyendijk-Elshout (1982).
19. Het iatro-mechanisme: Opusc.Select.I: Lindeboom (1972) 42,128; Luyendijk-Elshout (1982).
20. Sauvages: Frangois Boissier Sauvages de la Croix (1706-1767). Zie ook Lindeboom, Van Lieburg
(1993) 179. Ludwig vermoedelijk Christian Gottlieb Ludwig (1907-1773) hoogleraar te Leipzig
Biogr.Lexikon, 859.
21. Instituiones pathologicae medicinalis.
22. Lindeboom )196l) 58-60.
23. Lindeboom (1984) 474,477,1259-
24. De zestiende uitdrukking voor algemene en lichamelijke hygiëne. Zie Van Hoorn (1978) 160-3.
25.Pringle: Van Hoorn (1980) 180n.36. Monro: Lindeboom, Van Lieburg (1993) 473,4. Hildanus (1560-
1634): Biogr.Lexikon 462-4. Heister: Biogr. Lexikon III, 140-1; Van der Sluis 1990): Lindeboom
(1984) 817,8. Palfijn: Lindeboom (1984) 1494-5; Lindeboom, Van Lieburg (1993) 158. De La Motte
en Mauriceau: de Franse accoucheurs.
26. Vergelijk Kegel-Brinkgreve en Luyendijk-Elshout 1983) 237-63, 354-61.
27. Van Hoorn (2001).
28. Over de hysterie destijds zie ook: Rather (1965) 189-191 en Luyendijk-Elshout (1989).
29. Zie Van Hoorn (1978) 182,286,298n.ll7.
30. Wij herkennen hier de bottuberculose en de osteomyelitis.
31. Het acrimonium van Boerhaave. Zie Lindeboom, Van Lieburg 1993) 169.
32. De visie van Stahl. Zie Lindeboom (1961) 324.
33. Kolokwint, scammonium, kwik. Voor het eerste zie Nater (1994).
52
