zeewering was. Voordat deze 'op
ruiming', zoals Schraver ze noemde,
plaats vond lagen tussen de eilanden
grote zandplaten, waardoor de kracht
van de stromingen uit zee minder sterk
werd naarmate het water dieper land
inwaarts drong. Meegevoerd materiaal
kon zich op de bodem afzetten en
hoge zandplaten zoals de 'Schorren
van Rumoirt' konden ontstaan.
Doordat de zandplaten in de 'Room
pot' langzamerhand wegspoelden kon
het water vanuit zee een veel kortere
weg kiezen tussen de eilanden door.
Bij sterke stroming en wind uit zee
ontstond zo een schurend effect waar
door de oevers afkalfden en de stro
ming zich in oostelijke richting ver
plaatste. Dit had de verdieping van het
Zijpe en de bedreiging van de Stoof-
polder tot gevolg. In chronologische
volgorde wordt dit door de volgende
feiten geïllustreerd:
- In de zestiende eeuw stroomde het
Zijpe op een afstand van 300 roeden
ten oosten van Bruinisse dwars door
de Schorren van Rumoirt naar de
Krammer. De rivier was toen zo ondiep dat op 28 en 29 september 1575 tijdens
doodtij 1700 Spaanse soldaten door het Zijpe via Rumoirt naar Bruinisse konden
lopen.
- In 1621, dus 46 jaren later, was de rivier nog steeds zo ondiep dat "...uut den
soute tot een verschen corenlande seeker gorselken gelegen neffens ende annex
Bruinisse Beoostenduvelant achter de oude meestove (ontstond)...".
Dit 'gorselken' werd later naar de oude 'meestove' de Stoofpolder genoemd.
- In het begin van de achttiende eeuw kon de moeder van een zekere Jakob van
Thijn te voet door het Zijpe van Bruinisse naar Rumoirt gaan op dezelfde plaats
waar in 1760 een diepte van veertig voet bij laagwater werd gemeten, terwijl
Schraver daar in 1802 100 voet peilde. Lange tijd hadden Zandkreek en
Oosterschelde samen met de vlakte van Reimerswaal en het Verdronken land van
Zuid-Beveland de steeds groter wordende wateraanvoer uit het westen kunnen
opvangen, maar toen de zandplaten en schorren ten zuiden van het eiland
Schouwen bezweken, was ook het einde voor de dijken aan het Zijpe gekomen.
'Bruintjes Kreek', een ondiepte tussen Sint Philipsland en Rumoirt kreeg nu een
functie als afwateringskanaal. Het water zocht zich een weg door deze kreek
westelijk van het Zijpe, dat uiteindelijk dichtslibde. De nieuwe bedding werd
door de steeds sterker wordende stroming breder en dieper zodat, zoals Schraver
het uitdrukte: "...het meer dan honderd jarig diep veranderde in droog en het nog
oudere droog werd de baan der schepen...".
'Z'-S Ji x
Anclries Schraver 1754 - 1827)
(Collectie Gemeentearchief Schouiven-Duiveland,
Zienkzee.)
57
