In de periode tot 1880 nam Zeeland wat betreft de relatieve aantallen emigranten
de eerste plaats in, namelijk 88 per 100.000 inwoners, alhoewel er per gebied/
eiland grote verschillen waren, zoals de volgende tabel laat zien.
Emigranten uit Zeeland per regio, 1839-1918
Totaal
1839-1858
1859-1879
1880-1900
1901
-1918
1839-1918
W. Z.-Vlaand.
2.399
35,2
3.257
47,5
3.350
28,7
3.095
43,5
12.101 37,3
Z.-Beveland
1.172
17,2
1.019
14,9
4.084
34,7
2.002
28,1
8.277 25,5
Schouwen-D.
1.858
27,2
1.457
21,2
1.083
9,3
329
4,6
4.727 14,6
Walcheren
556
8,2
314
4,6
687
5,9
661
9,3
2.218 6,8
O. Z.-Vlaand.
574
8,4
143
2,1
670
5,7
775
10,9
2.162 6,7
N.-Beveland
134
2,0
211
3,1
1.136
9,7
171
2,4
1.652 5,1
Tholen/St. Ph.
126
1,8
456
6,6
651
5,6
82
1,2
1.315 4,1
Totaal
6.819
6.857
11.661
7.115
32.452
Bron: Staten van landverhuizers, 1839-1858; Verslag van den toestand der provincie Zeeland door
Gedeputeerde Staten uitgebragt aan de Provinciale Staten1859-1918 (Middelburg 1860-1919)
Aantallen emigranten naar Xoorcl Amerika in verschillende gebieden van Zeeland en uitgedrukt in
percentages van de totale emigratie in de betreffende periode.
Bron: Staten van Landverhuizers, 1839-1918. Verslag van den toestand der provincie Zeeland door
Gedeputeerde Staten uitgebracht aan de Provinciale Staten 1859-1918 (Middelburg 1860-1919) in:
Nehalennia Bulletin themanummer 11e Historische studiedag (Middelburg 1997).
Kenmerkend voor Nederland was dat de emigratie hier voornamelijk plaatsvond
vanaf het platteland en het grote aandeel van gezinnen daarin. Tijdens de laatste
golf vond er een verschuiving plaats van plattelandsemigratie naar emigratie vanuit
ambachtelijke en industriële gebieden, maar de agrarische sector bleef over
heersen. Ook steeg nu het aandeel alleengaanden ten opzichte van de gezinnen.
Ketting- en groepsemigratie en de bestemmingen in de Verenigde Staten
Groepsemigratie vond voornamelijk in de 19e eeuw plaats, bij emigranten die vaak
om godsdienstige redenen vertrokken. Maar ook in de periode 1900-1920 zien we
mensen, hetzij in gezinsverband of alleengaanden, op dezelfde dag weggaan.
Het begrip kettingemigratie houdt in dat mensen na elkaar emigreerden en be
ïnvloed waren door elkaar en door berichten uit Amerika. Vaak ging een (jonge)
zoon of een gezinshoofd vooruit als kwartiermaker en volgde daarna het hele
gezin. Ook broers vertrokken vaak een paar jaar na elkaar. Op deze wijze emi
greerden verspreid over een aantal jaren, familieleden en vrienden of bekenden.
De bestemming van de Nederlandse emigranten concentreerde zich in de staten
Wisconsin en Michigan. Naar deze laatste staat vertrokken de meeste Schouwse
emigranten. Men ging naar plaatsen zoals Grand Rapids en Kalamazoo, waar al
veel Nederlanders woonden.
Grand Rapids wordt omringd door dorpjes met Nederlandse namen, zoals
Vriesland, Groningen, Holland en Zeeland. In deze streek vestigden zich veel
84