1578 door de Brouwersliavense notaris en secretaris Leonard Jobsz. waarschijnlijk naar het origi
neel gemaakt afschrift is verloren gegaan maar is bekend uit een groot aantal er op gebaseerde
afschriften: zie de in de kopnoot van de editie bij dit artikel genoemde afschriften C en
EFGHIJKLM en driak a. De in deze afschriften van het origineel wat afwijkende artikelindeling en
de aan de artikelen gegeven titels moeten worden toegeschreven aan Jobsz.
4. Het moment waarop de oorkonde werd aangeknaagd kan mogelijk nauwkeuriger worden vast
gesteld op grond van inventarissen van het Brouwershavense archief uit 1762, 1800 en 1874, die
thans onvindbaar zijn.
5. Algemeen Rijksarchief Den Haag, archief graven van Holland nr. 229, f. 19 r-20 v. Zie Van
Riemsdijk. Tresorie en kanselarijp. 517, 630-631 (nr. 40).
6. De afwijkende indeling betreft de artikelen 10-11, 14-15-16, 4-1-42, 44-45, 55-56 en 59- Iets
dergelijks kan - veel duidelijker dan hier het geval is - worden waargenomen bij het stadsrecht
van Brielle van 1343, zie Cappon en Van Engen, 'Stadsrechtoorkonden Brielle', p. 136-138.
7. Telting en Unger, 'De stadsrechten', p. 112; Fruin, Provincie Zeelandp. 101; Unger en
Westendorp Boerma, 'Steden van Zeeland', p. 30; Jansen-Glas, Brouwershaven 500jaar stad, p. 3;
vgl. Uil, Brouwershaven 700jaarp. 9; Jansen-Glas, Geschiedenis van Brouwershavenp. 4-5; Uil,
'Brouwershaven'
8. Het gaat om oorkonden van de hertogen Jan van Brabant en Filips van Bourgondië uit 1425
respectievelijk 1426 (Het Zeeuws Archief te Middelburg, verzameling charters en papieren afkom
stig van Anna van Bourgondië, inv. nrs. 75 en 78). Volgens het regest bevat ook inv. nr. 73 d.d. 26
(lees: 25) oktober *1421 de aanduiding 'stad' (Fruin, 'Beschrijving', p. 335-336) maar bij een
bezoek op 22 maart 2001 was deze oorkonde onvindbaar. Uil, De wapens neergelegdp. 6 wees
al op een bron uit 1440 waarin Brouwershaven 'stad' genoemd wordt.
9. Zie Cappon en Van Engen, bider kore vanden dorpe paragraaf 2.
10. Opmerkelijke uitzonderingen vormen de bepalingen 13 en 14. Ook het tweede gedeelte van
artikel 59 is subjectief geformuleerd; gelet op de plaats van dit artikel, aan het slot van de tekst,
werd deze zin in 1403 toegevoegd.
11. Zie Dekker, Zuid-Beveland, p. 422-423.
12. ARA, archief graven van Holland, inv. nr. 303, f- 96 r.
13. Zie bijvoorbeeld Fruin, Rechterlijke indeeling, p. 101 en recent Le Bailly, Recht voor de Raad, p.
45-4-6.
14. ARA Den Haag, archief graven van Flolland nr. 229, f. 21 r.
15. Vgl. Cappon en Van Engen, 'Stad door stadsrecht?'.
16. Fruin, Keuren van Zeeland, p. 124.
17. Zie A. Dekker, 'Stadsrechtverleningen Westfriese dorpen', p. 114. Een betaling door Brouwers
haven is niet bekend, want de grafelijke tresoriersrekeningen voor Zeeland Beoostenschelde zijn
voor de desbetreffende periode helaas niet bewaard gebleven, zie ARA, archief graven van
Holland, inv. nrs 1256 (10 oktober 1401-4 maart 1402) en 1257 (22 juli 1403-22 juli 1404).
18. Telting en Unger, 'De stadsrechten', p. 112.
19. Zie Kruisheer, 'Ontstaan oudste Zeeuwse stadsrechtoorkonden'.
20. Pols, 'Oudste rechten Geervliet'.
21. Cappon en Van Engen, 'Stadsrechtoorkonden Brielle', p. 146.
22. De Jager, Middeleeuwsche keuren Brielle, p. 23-34.
23. Kruisheer, Oorkondenboek Holland en Zeeland, IV, nrs. 2253, 2257, 2258 en 2367. Zie ook
Cappon en Van Engen, bider kore vanden dorpe", paragraaf 1 en de verwijzingen aldaar.
24. Brill, Rijmkroniek Melis Stoke, boek VI, r. 1224.
25. Hamaker, Rekeningen grafelijkheid Zeeland, p. 63, 65, 101-103, 120, 137-139, 142, 143. De naam
Brouwershaven houdt waarschijnlijk geen verband met de doorvoerfunctie van bier uit Delft
maar met een persoon die Brouwer heette, zie Rentenaar, 'Samenstellingen met persoonsnamen',
p. 9-10.
26. "inde habemus litteram scabinorum cle Brouwershaven" (Hamaker, Rekeningen grafelijkheid.
Zeeland, p. 143).
27. Algemeen Rijksarchief Den Haag, archief graven van Holland nr. 303, f. 58 r.
28. Smit, Bronnen geschiedenis handel Engeland, Schotland en Ierland, p. 207-208, nr. 348.
24