De breed gedragen betrokkenheid van zeer vele Nederlanders hebben we destijds
zelf ook ervaren en we vinden dat die niet betwijfeld mag worden. Iedereen wilde
oprecht wat doen en er was een groot meeleven met de getroffenen. De foto's
en tekst van 'De Ramp' waren beheerst, niet uit op sensatie, een uiting van soli
dariteit. Politieke en godsdienstige neutraliteit is zeker betracht.
Achteraf kijken we op deze saamhorigheid juist positief terug. De na de Tweede
Wereldoorlog en de strijd in Indië geschonden nationale identiteit kwam weer
terug. De confrontatie met de zee bleek kenmerkend voor het Nederlandse volk.
Tot slot merken we op dat de boeken van Selma Leydeshoff en Kees Slager die
tien jaar geleden verschenen, allebei op 'oral history' (geschiedschrijving op basis
van vele ooggetuigen) waren gebaseerd.
'Het water en de herinnering' van Leydesdorff werd gesteund door de provincie
Zeeland, Waterschapsbank, Rijkswaterstaat en Universiteit van Amsterdam en wilde
een vernieuwing van de geschiedwetenschap zijn, maar leest door de academische
vraagstelling en betoogtrant minder gemakkelijk. Het boek sloeg in Zeeland niet aan.
'De Ramp een reconstructie' van Slager, dat met steun van het Fonds Bijzondere
Journalistieke Projecten tot stand kwam, leest 'als een trein' en haalde een hoge
oplage. Het is ook kritisch, maar spreekt niet over mythevorming. Het boek staat
dichter bij de mensen. Dat er in 2003 een tweede herziene druk van dit boek ver
scheen, is een bewijs van deze waardering.
Uit bovenstaande beschouwing over het boek 'De Ramp' blijkt opnieuw dat ge
schiedschrijving een voortdurende discussie over het verleden is.
Bronnen
Voor dit artikel is ruim geput uit het archief van de (Koninklijke) Vereeniging ter Bevordering van de
Belangen des Boekhandels (VBBB. thans KVB) dat (nog ongeordend) bewaard wordt als 'dossiers
boek De Ramp' in doos 5, 11 en 12, van de Bibliotheek KVB, Universiteitsbibliotheek. Universiteit van
Amsterdam. Ook de notulen van vergaderingen gepubliceerd in het Maandblad VBBB uit 1953 en 1976
werden daar geraadpleegd (met dank aan drs. N.H. Kool).
Aanvullend onderzoek naar drs. J.E. Redeker werd verricht op het Rijksbureau voor Kunsthistorisch
Onderzoek (RKD) en het Letterkundig Museum (LM) in Den Haag. Mevrouw Hens Redeker-Rammers
bedank ik voor haar brief. Voor het onderzoek van de foto's was van belang de tentoonstelling 'De Ramp
van '53 door het oog van de media' in het Nederlands Fotomuseum te Rotterdam (19 januari - 9 maart
2003). Ik bedank in het bijzonder Cor Pols van De Zeeuwsche. Boekhandel in Zierikzee voor de vele ge
sprekken over 'De Ramp'. Dr. Marijke Donkersloot-de Vrij bedank ik voor enige informatie over de kaart.
Literatuur
Frans Beekman, De stormvloedsteen in Nieuwerkerk, in: Mededelingenblad Stad en Lande, nr. 54 (1986),
p. 179-182.
Frans Beekman, Fotobeelden van de stormvloed. Rykel ten Kate als fotograaf in de watersnoodramp
van 1953. in: Kroniek ran bet tand van de zeemeermin (Schouwen-Duiveland), 18e jaargang (1993),
p. 113-124.
Frans Beekman, Verhalen over de Watersnood van 1953. in: Boekenpost, 3e jaargang (1995), p. 40-41.
Frans Beekman en Bert van der Valk, Merktekens van stonnvloeden langs de Nederlandse kust, in: Tijdschrift
voor Waterstaatsgeschiedenis, 7e jaargang (1998), p. 1-6.
Inez Flameling, Hoogwater. 50 jaar na de Watersnoodramp, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Den
Haag 2003.
Selma Leijdesdorff, Het wateren de herinnering. De Zeeuwse watersnoodramp 1953-1993, Amsterdam 1993.
Kees Slager, De Ramp een reconstructie, Goes 1992', 2003
54
