Tenslotte moet nog een opmerking worden gemaakt over de recente restau
raties van de geschilderde kaart. In 1983 werd de kaart gedoubleerd en gere
toucheerd waarbij de plekken met verfverlies werden bijgewerkt. In 1993
bleken deze retouches lelijk verkleurd en moesten verwijderd en opnieuw aan
gebracht worden. De op zich noodzakelijke restauraties zijn niet zo goed uitge
voerd. Vergeleken met een foto van het schilderij uit 1971 zien we dat de torens
van het Stadhuis en van de Nobelpoort zijn ingekort. Het smalle deel van de
Paardenstraat is geheel verdwenen en veel straatnamen zijn verhaspeld en nog
slechter leesbaar geworden. We moeten helaas constateren dat bij de restauraties
geen gebruik is gemaakt van oudere foto's van de kaart, ook is het toenmalige
streekarchivariaat niet geraadpleegd.
Stadsvronen
De functie van cle kaart van Zierikzee uit 1679 was het aangeven van de stads
vronen. Het gaat hier om afvoersloten (Zeeuws: vroanen) die onderhouden wer
den door de stad4. Uit de bronnen die nog ter sprake komen, blijkt dat deze
gegraven waterlopen twee meter breed waren. In het algemeen liggen ze niet
in de straten, maar langs de achtererven van de huizen. Bij nauwkeurige bestu
dering blijkt dat de stadsvronen op zes plaatsen uitkwamen in de stadsgracht.
Er waren dus ook zes afwateringsgebieden. Tussen deze deelgebieden bevinden
zich hoger gelegen straten.
De kern van de stad bevindt zich op een 250 meter brede strook van de Balie tot
het Kraanplein op 1 a 3 m NAP. De omgeving van de Dam heeft zelfs een hoog
te van 3 a 4 m NAP. De lagere delen bij de stadswallen liggen 0 a 1 m NAP.
Oorspronkelijk zal het stelsel van stadsvronen zijn aangelegd om bij hevige neer
slag, gebruikmakend van de geringe hoogteverschillen in de stad, het overtollig
water in de grachten te kunnen lozen. Veel beerputten in de huizen zullen een
overloop naar een stadsvroon hebben gehad. In de stadswal bevonden zich ver
moedelijk kleine duikers of sluisjes.
Deze verdeling in afwateringsgebieden met de hogere straten als begrenzing is te
vergelijken met stroomgebieden en waterscheidingen, zoals we dat kennen van
de grote rivieren en gebergten, maar dan op een zeer kleine schaal.
Op de kaart onderscheiden we de volgende afwateringsgebieden:
1. Het gebied ten noorden van de Oude Haven waar zich lang open ruimten
zoals de Mosselboomgaard en de Gasthuisboomgaard bevonden. De afwate
ring in de Zoete Gracht lag dichtbij het Jannewekken5.
2. De omgeving van de Mol en het gebied ter weerszijden van de kreekrest
Schuithaven-Zwemhaven. Twee korte stadsvronen kwamen uit in het laatst ge
noemde water, dat door het Visgat bij de Nobelpoort op de Brakke Gracht
afwaterde6.
3. Het gebied ten noorden van de Meelstraat-Kinderstraat-Minderbroederstraat-
Lammermarkt, dat ten westen van de Zuidwellestraat tegenover het Krenge-
wegje in de Zoute Gracht afwaterde.
4. De oude stadskern met de Sint Lievensmonsterkerk, die via de Karnemelks-
vaart in de Zoute Gracht afwaterde. De vronen rond het kerkhof zijn op zes
plaatsen overbrugd, vermoedelijk met houten plankieren.
5. Het zuidwestelijk deel van de stad, dat ten westen van de Hoofdpoort in de
Zoute Gracht afwaterde.
45
