'Ter verhooging van den openbaren luister en
andere genoeglijke eindens'
175 jaar Kunst en Eer in krantenberichten
door drs. a.c.J. Hagesteijn
Inleiding
'Feestje inblazen', kopte de Zierikzeesche Nieuwsbode van maandag 27 oktober
1975 boven een foto met onderschrift. Op de foto doet directeur M. Doeleman
van de bakkerijgrondstoffenfabriek Zeelandia verwoede pogingen om geluid uit
een bariton te krijgen. Drie dagen eerder hebben de lezers van de krant al kun
nen lezen, dat 'blaaswerk aparte eisen stelt'. Met andere woorden: Doeleman
bracht er niet veel van terecht op die bariton.
Het feestje waar het om gaat is de viering van het 75-jarig bestaan van Zeelandia
op vrijdag 24 oktober. Ter gelegenheid van dit jubileum schonk het bedrijf een
concertpauk aan de Koninklijke Harmonie Kunst en Eer uit Zierikzee. En die gift
werd muzikaal in ontvangst genomen bij de fabriek aan de Fonteine. Daar ook
kreeg Doeleman de bariton als tegenprestatie overhandigd.
't Was op deze dag in 1975, dat ik voor de eerste keer met 'de muziek' de straat
op mocht. Want zo heet dat, je zit niet op Kunst en Eer, maar op 'de muziek'. En
omdat het voor mij de eerste keer was, mocht ik de bariton geven aan de direc
teur van het bedrijf. En natuurlijk deed de Zierikzeesche Nieuwsbode verslag van
het feest.
Kunst en Eer, Zeelandia, Zierikzeesche Nieuwsbode. Alle drie hebben ze een
speciale band met Zierikzee en in meer of mindere mate met elkaar. Maar de
Zierikzeesche Nieuwsbode bestaat niet meer. Op 30 april 1998 verscheen het
laatste nummer en daarmee was Zierikzee zijn eigen krant kwijt. En Kunst en
Eer - en alle andere verenigingen en instellingen - de zo vertrouwde spreekbuis.
Want in al die jaren is in de krant verslag gedaan van het wel en wee van de
muziekvereniging, die dit jaar het 175-jarige bestaan viert. En het is aan de hand
van vooral die verslagen, dat in dit artikel een beeld wordt geschetst van die 175
jaar Kunst en Eer.
Dat dit beeld niet volledig is, spreekt voor zich. Daarvoor is uitvoerig bronnen
onderzoek nodig. Dat is meer iets voor het volgende jubileum in het jaar 2030.
Laat dit artikel daarvoor de opmaat zijn.
Voor het vaderland
De oorsprong van de harmonieorkesten lag in de militaire muziekkorpsen en de
paramilitaire schutterijen. In Nederland ontstonden deze orkesten in de zestien
de eeuw; gelijktijdig met het begin van de Tachtigjarige Oorlog. Tijdens oorlogen
moesten deze korpsen de verschillende legeronderdelen aansporen tot grote hel
denmoed. Bij vrede dienden de muzikanten ter meerdere eer en glorie van hun
werkgever. Ook tegenwoordig nog is een militair orkest vaak het visitekaartje
bij veel officiële gelegenheden. Zo kan er in Vlissingen bij de Scheldewerf geen
schip van de Koninklijke Marine worden gedoopt of de marinierskapel is daarbij
aanwezig.
Ook Zierikzee heeft een schutterij gekend. Maar in 1799 werden alle schutters-
53
