WOORD VOORAF Woensdag 30 december 1998 brachten de landelijke dagbladen het intrigerende nieuws dat één van de laatste zelfstandige spaarbanken in Nederland was overgenomen door de SNS Bank. Vanwege de snelle ontwikkelingen op automatiseringsgebied zag de Zierikzeese Nutsspaarbank zich, ondanks een gezonde financiële basis, na 180 jaar gedwongen haar zelfstandigheid op te geven. De twee overgebleven 'kleine zelf standigen': de Groninger Bondsspaarbanken Groep en de Stichting Bondsspaarbank Katwijk, volgden de Zierikzeeënaren even later. De Nulsspaarbank Zierikzee in de jaren negentig van de vorige eeuw. Hiermee werd een tijdvak afgesloten dat was begonnen in het tweede decennium van de negentiende eeuw. Vooruitstrevende notabelen, sociaal bewogen maar ook paternalistisch, maanden de gewone man en vrouw wat geld opzij te leggen voor de oude dag of voor eventuele ziekte en werkeloosheid. Tegelijkertijd zagen ze sparen als een nuttig instrument om het gewone volk burgerlijke normen en waarden bij te brengen als plichtsgevoel, matigheid en arbeidzaamheid. Sparen vereist immers een bepaalde discipline. Niet langer zorgeloos het geld er doorheen jagen met drinken en gokken, maar de onmiddellijke behoeftebevrediging leren uitstellen en verant woordelijkheid nemen voor de eigen, vaak ongewisse toekomst. Het gevoel van eigen waarde en onafhankelijkheid zou erdoor versterkt worden. De opkomst van de verzorgingsstaat, een kleine anderhalve eeuw later, veranderde het karakter van het sparen wezenlijk. De stijgende welvaart en een uitgebreid sociaal verzekeringsstelsel maakten geld opzij leggen voor de oude dag overbodig. Hiervoor in de plaats kwam het zogenaamde doelsparen, voor vakantie en luxegoederen. De invoering van de girale loonbetaling in de tweede helft van de jaren zestig van de twintigste eeuw was verantwoordelijk voor een andere revolutie op bancair gebied. Handelsbanken werden plotseling tevens spaarbanken en spaarbanken zagen zich gedwongen het terrein van de handelsbanken te betreden. Deze branchevervaging droeg sterk bij tot een concentratie- en fusieproces in de Nederlandse bankwereld. Een proces dat in 1974 gestimuleerd werd door een wijziging van de Wet Toezicht Kredietwezen, waarbij de minimum vermogenseis voor banken werd opgeschroefd. 9

Tijdschriftenbank Zeeland

Kroniek van het Land van de Zeemeermin | 2005 | | pagina 11