dat Zwart nooit werd uitgenodigd de commissarissenvergaderingen bij te wonen.
Vos presideerde in de directiekamer achter in de bank, waar vroeger de thesaurier
zetelde en de raad van commissarissen vergaderde, terwijl onder zijn neus Zwart
nissen de overige personeelsleden in de iets lager gelegen ruimte bleef werken.
Binnen het kader van de WTK moest er ten behoeve van de bedrijfseconomische
verslaggeving ook een taxatie plaatsvinden van de hofsteden en het spaarbank
gebouw. De bank bleek alleen al gerekend naar executiewaarde een vermogen
van ongeveer 3 miljoen gulden aan onroerend goed te bezitten. Volgens de WTK
moest het eigen vermogen van de bank tenminste 500.000 gulden bedragen,
wat dus geen enkel probleem was. Alleen in de reservepot zat al bijna het negen
voudige van dat bedrag. De jaarrekening zou voortaan worden gecontroleerd
door accountantskantoor Pelser, Hamelberg, van Til en Co te Amsterdam.
De Wet Toezicht Kredietwezen schreef ook voor dat er een instituut voor interne
controle kwam. Deurloo werd hiervoor verantwoordelijk.Hij was sinds zijn dienst
tijd begin jaren zeventig verantwoordelijk voor de boekhouding, de computer-
output en de jaarrekening. Vanaf 1975 verzorgde hij ook de verplichte verslag
geving aan De Nederlandsche Bank. Deurloo had in de loop der jaren steeds met
de beste resultaten zijn vakdiploma's behaald aan het eigen opleidingsinstituut
van de Bondsspaarbanken in Doorn.178 Toen in 1975 procuratiehouder Van der
Linden werd opgevolgd door Zwart, reageerde hij daarom in eerste instantie
teleurgesteld, maar uiteindelijk begreep hij dat zijn kans nog komen zou.
De bemoeienis van De Nederlandsche Bank met de bedrijfsvoering van de parti
culiere banksector in Nederland was al voor de invoering van de WTK steeds groter
geworden. Deze toenemende controle voltrok zich schoksgewijs. Vooral het debacle
van de Tilburgsche Hypotheekbank in 1981, waarover later meer, zou wat dat
betreft nogal wat consequenties hebben.
Deurloo: 'Voorheen moest eens per kwartaal verslag uitgebracht worden aan de
Centrale bank. Vanaf 1981 werd dat maandelijks. Bovendien moest er veel meer
gerapporteerd worden. Dat kost een bank natuurlijk tijd, mankracht en in laatste
instantie geld. Anderzijds was iedereen het er in de branche over eens dat deze con
trole nuttig en noodzakelijk is. De Nederlandsche Bank staat tenslotte voor 20.000
euro per klant garant in het geval er iets mis mocht gaan.179 Bij het echec van de
Tilburgse was destijds sprake van een zogenaamde harde landing. Nu zou men zor
gen voor een zachte landing. Oftewel de pijn zou verdeeld worden door de collega
bankiers. Kwetsbaar punt blijft natuurlijk altijd de kredietverlening bij een bank.
Vooral kredieten aan familieleden tot in de tweede graad van besaiursleden en direc
tieleden heeft de bijzondere aandacht van De Bank. Bij benoemingen van directie
leden moeten de voordrachten eerst voorgelegd worden aan De Nederlandsche Bank
die de kandidaten toetst op betrouwbaarheid. Tegenwoordig worden zelfs de benoe
mingen in de raad van commissarissen door De Bank getoetst. De Nutsspaarbank
kent nu een kredietcomité van vier personen: een lid van de raad van commissarissen,
de twee directieleden en de procuratiehouder. De verplichting tot een tweehoofdige
leiding was destijds de eerste aanzet tot strengere controle. Uiteindelijk wordt de
gang van zaken gecontroleerd door De Bank en een externe accountant. Sinds 1996
zijn de regels iets versoepeld. Het was op een gegeven moment zo dat niet-commis-
sarissen en niet-directieleden meer konden lenen dan de mensen van de bank zelf.
die gebonden waren aan maximaal 1 procent van het vermogen van de bank.
178. Dil instituul heeft nog bestaan tot 1999.
179- In zo n geval wordt dit bedrag weer wel verhaald op de Nederlandse Vereniging van Banken, dus de gezamen
lijke Nederlandse bankwereld.
166
