het gebruik dat hij van de bank maakte door grote sommen te storten 'in de regel
misbruik is, dat niet behoort te worden aangemoedigd'. De bank was bedoeld om
de 'dagelijksche spaarzaamheid' van de kleine spaarder aan te moedigen, die zich
in tegenstelling tot de grotere niet op de geldmarkt kon bewegen.
In de jaren zestig groeide de bank gestaag door. In de decennia tussen 1850 en 1870
werd er op Schouwen-Duiveland heel veel geld verdiend in de meekrap - na
bewerking van de wortels hiervan werd een roodpurperen kleurstof verkregen -,
terwijl de nationale economie opbloeide als gevolg van de overgang van protectie
naar vrijhandel. Zo was tussen 1850 en I860 de zeevisserij geliberaliseerd, al was
dit voor Zierikzee niet langer belangrijk. De landbouw moderniseerde. De eerste
stoomdorsmachines kwamen in gebruik, draineerbuizen vonden hun eerste toe
passing. Schouwen zou het eerste Zeeuwse eiland worden waar men (in 1877)
stoombemaling toepaste.
Sluitstuk van de liberalisering van de economie beginjaren zestig was de aanneming
van het vrijhandelstarief door het tweede kabinet Thorbecke in 1862. Vanaf dat
moment werd ons land versneld opgenomen in de wereldmarkt en kwam de
industrialisering goed op gang. Dit maakte een reorganisatie van het betalings- en
kredietverkeer onvermijdelijk.
De ontwikkeling van het betaal- en kredietverkeer
In 1861 ontstonden de eerste twee hypotheekbanken25 en de eerste algemene
bank in Nederland: de Twentsche Bankvereeniging B.W. Blijdenstein Co. Twee
jaar later volgden de oprichting van de Rotterdamsche Bank en de Nederlandsch
Indische Handelsbank. In 1863 werd ook voor het eerst de status van De
Nederlandsche Bank bij wet vastgelegd. Het monopolie van de bankbiljetuitgifte
werd definitief geregeld. De Bank opende agent- en correspondentschappen in
het hele land, waaronder Zierikzee.26 Ook buitenlandse banken openden filialen
en kassierskantoren gingen voor het eerst rente uitbetalen over deposito's boven
de 2000 gulden.
25- De Nationale Hypotheekbank en de Nederlandsche Hypotheekbank.
26. Bij herhaalde vermelding wordt hierna De Nederlandsche Bank soms afgekort tot De Bank, met twee hoofd
letters dus, ter onderscheiding van de bank, waarmee (meestal) de Zierikzeese Nutsspaarbank wordt bedoeld.
De welvaart steeg va naf de jaren zestig
van de negentiende eeuw. (foto R.H
33
