Thesaurier Cau woonde in het huis linies van het Vrijpoortje. De kluis van de bank stond bij hem thuis.
besluiten de bank op te heffen, verviel het geld aan hen, maar zo'n besluit kon
alleen genomen worden door een drievierde meerderheid van stemmen. Uit het
feit dat niemand hierover vragen stelde of een opmerking had, mag men op
maken dat bij iedereen de gedachte aan een formeel-juridische machtsstrijd door
het hoofd speelde. Voor De Bmyne was de maat vol. Enige weken later nam hij
ontslag als commissaris.
In 1895 lieten de boeken een totaal aan baten zien van bijna 750.000 gulden, een
reservepot van 88.000 gulden en ruim 2900 inleggers. Het werd daarom tijd een
assistent-klerk van de boekhouder aan te stellen. Gerrit Jan Lunenburg, een jonge
man van negentien jaar, werd de eerste employee. Ook de bode zou eindelijk eens
profiteren van de voorspoedige gang van zaken. Jacob Landman kreeg op voor
spraak van Cau de gevraagde loonsverhoging van 25 gulden, een verdubbeling
van zijn oude jaarwedde. Dr. Moll die klaarblijkelijk de taak op zich genomen had
om de landelijke ontwikkelingen binnen de Maatschappij nauwlettend te volgen,
wist tijdens de meivergadering van 1896 te vertellen dat de commissarissen van de
bank in Amersfoort collectief ontslag hadden genomen omdat het departement
daar mensen in de raad van commissarissen had benoemd, die niet op de voor
dracht van de bank hadden gestaan. Cau haakte hier onmiddellijk op in door voor
het eerst openlijk over de toegenomen spanningen tussen departement en bank te
beginnen. Het was voor hem een uitgemaakte zaak dat 'de oorzaak van de strijd
ligt in de begeerte van het Departement naar het geld der Spaarbank'. Inmiddels
had hij kennelijk wel begrepen dat als het er echt op aankwam, hij de graaiende
handen van het departement moeilijk buiten de deur kon houden. Cau kwam
daarom met het strategische voorstel om, ondanks principiële bezwaren, met het
departement een regeling te treffen waarbij aan hen jaarlijks een deel van de winst
werd afgestaan. Cau beloofde zijn medecommissarissen hierover een notitie op te
48
