gemaakt voor een bundel die postuum is verschenen ten bate van de Stichting
Vrienden van in't Opper.
In 't Opper is, voor de goede orde, het verzorgingshuis in Bruinisse, waar
mevrouw Wiebrens de laatste jaren van haar leven heeft doorgebracht. De bun
del heeft de titel "Om door te geven" meegekregen. Het betreft een verzameling
levenslessen op basis van het onvoorwaardelijke geloof van Joane Wiebrens in
haar Schepper.
De in dit artikel opgenomen fragmenten zijn eveneens afkomstig uit genoemde
nagelaten collectie.
In 1992 werd mevrouw Wiebrens-Beekman voor Omroep Zeeland door Adri van
Oorschot geïnterviewd. Joane Wiebrens was toen al 90 jaar en heel helder van
stem en zeker ook van geest. Op haar dertiende begon ze al te schrijven over
mensen, dieren en geschiedenis: "...geweun, spontaan, zö 'k dinke schrief ik 't
op...". Mevrouw Wiebrens had haar schrijfmateriaal altijd bij de hand, ze schreef
eigenlijk van vroeg tot laat, ook gebruikte ze wel een oude typemachine. De
gelegenheidsgedichten, die ze op verzoek maakte voor bruiloften en partijen, liet
ze door haar dochter bij die gelegenheden voordragen. Joane Wiebrens was daar
zelf te bescheiden voor.
Ze heeft haar hele leven in Bruinisse doorgebracht. Wel verbleef ze enige tijd
aan boord van het schip van haar man. Joane schreef zowel in standaardtaal als
in dialect. Haar standaardtalige werk toont voor mij nog meer haar schrijversta
lent, dan haar bijdragen in het dialect.
In cultuur-historisch opzicht is mevrouw Wiebrens-Beekman ook van grote waar
de omdat ze in haar uitgebreide werk het leven in de republiek Bru gedurende
meer dan 70 jaar op de voet heeft gevolgd en daar op haar eigen wijze verslag
van heeft gedaan. Zo heeft Joane Wiebrens in de Tweede Wereldoorlog bijvoor
beeld een dagboek bijgehouden, waarvan de eerste notities opgenomen zijn in
de Kroniek van 1980 als onderdeel van een artikel van A.C.W. van der Vet.
Verderop in dit artikel zal ik, zoals aangekondigd nader stilstaan bij geschre
ven dialect in zijn algemeenheid. Van het gesproken en geschreven dialect van
mecrouw Wiebrens moet ik melden dat ondanks enkele Bruse kenmerkende dia
lectelementen er toch al sprake bij haar is van een regiolectische tendens. Deze
tendens werd wellicht veoorzaakt door het feit dat de echtgenoot van mevrouw
Wiebrens niet van het eiland afkomstig was. Ook binnen gezinnen kan sprake
zijn van een zekere mate van taalbeïnvloeding. De gesproken taal van mevrouw
Wiebrens, zoals ik die beluisterd heb in het genoemde interview op Omroep
Zeeland, wordt in ieder geval niet nadrukkelijk gekenmerkt door de voor
Bruinisse zangerige toon met veel gebruik van lange vokalen. Overigens kan
hier ook sprake geweest zijn van een zekere mate van aanpassing aan de inter
viewer, die zich tijdens het vraaggesprek van de standaardtaal bediende.
Naast de bovengenoemde postuum verschenen bundel "Om door te geven"ver
schenen in een eerder stadium de bundels de oude doos" en "Dorpsleven"
Verschil tussen spreektaal en schrijftaal
In taalkundig opzicht is er altijd een duidelijk waarneembaar onderscheid tus
sen schrijf- en spreektaal. Dit geldt met name voor de standaardtaal. De verschil
len bij de standaardtaal manifesteren zich voornamelijk op lexicologisch en syn
tactisch terrein. Dat wil zeggen dat de woordkeus en de zinsbouw nogal eens
van elkaar afwijkend kunnen zijn. Schrijftaal is over het algemeen formeler van
122
