Commentaar
Hieronder voorzie ik de vetgedrukte gedeeltes uit bovenstaande tekst van enig
taalkundig/dialectologisch commentaar. Dit doe ik met de nadrukkelijke opmer
king dat bij een en ander niet is gestreefd naar volledigheid. Het gaat slechts om
het aanstippen van wat bijzonderheden.
1. moei, middelnederlands woord voor tante. Het woord moei is in meerdere
dialecten, bijvoorbeeld in het Zeeuws en Schevenings, lang blijven bestaan,
maar reeds decennia in onbruik geraakt.
2. fermielje, familie, in het in Bruinisse gebruikte dialectwoord fermielje is
spake van epenthese (tussenvoeging) van de r. Een verschijnsel dat zich meer
voordoet in het Zeeuws, denk bijvoorbeeld hierbij aan: arzien (azijn), amper-
sant (en passant).
3. nom, oom, dit woord komt op Schouwen-Duiveland uitsluitend voor in
Bruinisse en het nabijgelegen Sirjansland. Ik vermoed hier een Vlaamse
invloed, wellicht veroorzaakt door marktverkeer, met name de mosselhandel
Van de mosselschippers in Bruinisse met Vlaanderen.
4. die vlieher hieng op, een woordspeling op de de standaardtalige uitdruk
king: Die vlieger gaat niet op.Wiebrens bereikt door het weglaten van het
gebruikelijk ontkennende niet een humoristisch effect. In vlieher doet zich
het typisch Zeeuwse verschijnsel voor dat de g wordt verwisseld voor de h.
Overigens komt deze klankwisseling ook voor in het West-Vlaams en dit ver
schijnsel vindt waarschijnlijk haar oorsprong in West-Vlaanderen
5. was ok nie van knien'aer, deze uitdrukking heb ik nergens terug kunnen
vinden, uit de context wordt wel duidelijk wat bedoeld wordt: was ook niet
van beton of iets dergelijks. Ook hier valt bij het woord knien'air op dat de h
in de anlaut van air (haar) ontbreekt.
6. frommes, in het Woordenboek der Zeeuwse dialecten wordt het woord
vrommes gegeven, hetgeen vrouwspersoon betekent. De klankwisseling van
de stemhebbende v naar de stemloze komt meer voor in de dialecten van
Zeeland.
7. kindje kööpe, een baby verwachten. Deze uitdrukking heb ik ook niet terug
kunnen vinden in het Noord-Zeeuwse dialect. Het is wel een uitdrukking die
in Vlaanderen nog steeds gebezigd wordt. Wellicht is hier ook sprake van
beïnvloeding door marktverkeer.
8. zö gröös as un pooter mi êêne kraoie, deze uitdrukking komt in nog
een tweetal varianten voor: zö gröös as un pooter of zö gröös as kraoie
mee un pooter. Aanvankelijk is poter afkomstig van poorter met de beteke
nis stadsbewoner. In de combinatie met kraoie wordt ongetwijfeld een poot-
aardappel bedoeld. Op Schouwen-Duiveland is de uitdrukking zö gröös as
un puut wat meer bekend. In de standaardtaal zouden wre zeggen: zo trots als
een aap.
9. 't eihe laeken un pak, van hetzelfde laken en pak. Bij 't eihe doet zich
ook weer het klankfenomeen voor dat zo significant is te noemen voor het
Zeeuwse dialect. Het verschijnsel komt verder onder andere ook voor in
woorden uit het bovenstaande stukje, als: held, eiheluk, kreehe 'thoeie.
10.rienkede. rinkelde, de is gesyncopeerd (uit het midden van een woord ver
wijderd), een verschijnsel dat meer voorkomt in de Zeeuwse dialecten.
11.vromme, betekent terug en is een verbastering van weerom. Ik herinner me
126
