van Zierikzee kunnen 0111 elf uur 's morgens in Middelburg zijn, anderen moeten
overnachten. De opheffing is zeer ongewenst. Op Schouwen-Duiveland, Tholen
en Sint-Philipsland wonen samen ruim 40.000 inwoners. Als bewijs der moeilij
ke reisomstandigheden het volgende: voor het College van Gedeputeerde Staten
van Zeeland in belasting- en andere zaken, verschijnen bijna nooit gedaagden-
opgeroepenen, als gevolg van de lange reisduur. Slechts een treinverbinding zou
verbetering kunnen brengen."
Binnen twee weken, het was inmiddels 20 april, gaf minister Heemskerk ant
woord.
"De reisargumenten zijn sterk overdreven! Vanuit Tholen is Breda zelfs veel beter
te bereiken clan Zierikzee. Aan loon- en arbeidskosten werd in 1922 ruim 46.000
gulden uitgegeven (personeel 41.000 gulden) Door de opheffing van het huis
van bewaring tevens hulpstrafgevangenis te Zierikzee kan ruim 3.000 gulden
worden bespaard. Wat het verdwijnen van het intellectuele vlak aangaat: er is nu
eenmaal geen gymnasium in Zierikzee en het valt te betwijfelen of het intellectu
ele niveau staat of valt met een rechtbank."
Op 4 juni behandelde de Commissie Van Kappard het onderwerp.10 De heren
oordeelden niet positief over opheffing. Het was de vraag of de bezuiniging voor
het Rijk ook maar enigszins zou opwegen tegen de moeite, last en schade, voor
het publiek. Ook moet voor een goede rechtsgang de rechter bekend zijn met de
bevolking, zeden en gewoonten. Een der leden meende dat de wortel van het
kwaad was gelegen in de hoge salarissen voor rechters. "Vroeger was het een
ereambt. Misschien levert het instellen van rondreizende rechters wel een bespa
ring op!" Maar er waren ook andere geluiden. Enkele leden ging het wetsont
werp niet ver genoeg, ook de arrondissementsrechtbank te Tiel kon volgens hen
gevoeglijk worden opgeheven! Ene D.J. Wolfsson uit Middelburg schreef over de
verbeterde reismogelijkheden.11 Sinds 1 mei 1923 kon men immers per boot naar
Wolphaartsdijk overvaren en vandaar verder per autobus. Met de eerste gelegen
heid kon men dan al om 9 uur in Middelburg zijn. Verder voerde hij als argu
ment aan dat er nu eenmaal weinig mensen hiermee in de praktijk problemen
zullen hebben, want 'het is nu eenmaal niet elke dag moord en doodslag in
Zierikzee'.
Een handtekeningenactie tegen de opheffing, gehouden in het midden van de
maand maart, leverde 7348 handtekeningen op. De Tweede Kamer kreeg ze aan
geboden.
De opheffing van de rechtbank
Alle moeite was echter vruchteloos. De arrondissementsrechtbank te Zierikzee,
op 1 oktober 1838 ingesteld, werd met ingang van 1 september 1923 opgehe
ven. Op woensdag 15 augustus vond de laatste openbare rechtszitting in civie
le zaken plaats, bijgewoond door een groot aantal belangstellenden. Toen de
gewone zitting afgelopen was, kreeg de ambtenaar van het Openbaar Ministerie,
mr. A. van Dullemen het woord. Hij bleef in stijl en sprak 'de doodstraf voor het
college' uit, zoals hij het verwoordde. En voor welke misdaad werd deze straf
opgelegd? Hij raadde de inwoners van het gebied aan om zich netjes te gedra
gen, want in Middelburg en Breda zouden ze wel eens minder clementie kunnen
tonen! Hierna nam Triezenberg het woord. Het was heel moeilijk voor hem "om
dit te doen met een koel hoofd, doch ik heb mij maanden lang kunnen oefenen
in zelfbeheersing. Zierikzee gaat een groot offer brengen, zo groot dat het de
34
