tegel is gespiegeld ten opzichte van de links ingebrachte tegel, zodat ook deze
twee tegels afkomstig zijn uit twee bij elkaar horende pilasters, maar nu Cupido
pilasters. Deze Cupido-pilastertegels zijn waarschijnlijk uit een Rotterdamse tegel
bakkerij afkomstig en zijn mogelijk enkele tientallen jaren ouder dan de erboven
staande Utrechtse pilaster (afb. 21).
In de tegelkamer van het stadhuismuseum te Zierikzee is tussen de beide
Utrechtse pilasters nog een enkele twee tegelrijen brede pilaster aangebracht
(afb. 22). Het betreft hier een paarse putti-pilaster18 gemaakt in een Rotterdamse
tegelbakkerij. Het heeft een Ionisch kapiteel en een getorste niet gemarmer
de zuil. Het is het voorheen rechts van de rookbaan staande pilasterexemplaar,
omdat de dikkere schaduwstreep aan de rechterzijde van de getorste zuil is aan
gebracht. Zes putti bevinden zich op zeven windingen van één rank die zich dit
maal wel om de gehele zuil heen slingert. Het piëdestal van oorspronkelijk drie
tegels hoog is een rommeltje. De onderste rij tegels ontbreekt, de derde rij tegels
is omgekeerd op de onderste positie geplaatst. De pilaster is in de haardach-
terwand ingebracht samen met paarse achtkant bijbeltegels. Als alles bij elkaar
hoort dateren zowel bijbeltegels als pilaster uit het derde kwart van de achttiende
eeuw en zijn uit een Rotterdamse tegelbakkerij afkomstig. De gebruikte afbeel
ding op het piëdestal is die van een herbergscène. Het gebruik op in Rotterdam
gemaakte tegels van een ruitvormig glas-in-loodraam aan de boven-middenzij-
de van de afbeelding (nu dus onderaan omdat de eerste rij tegels omgedraaid is
heraangebracht) komt frequent voor en zien wij ook op de ernaast ingemetselde
tegels met bijbelse scènes binnen een enkel gebogen achtkant met kwartrozet als
hoekfiguur (type Pluis A.03.08.16).
In de depotcollectie van het museum te Zierikzee bevindt zich een tegelpilas
ter als onderdeel van de geschonken collectie Blindenbach (afb.23). Omdat deze
pilasters tezamen werden geschonken met Oranjeruitertableaus van stadhouder
Willem IV en zijn vrouw, de Engelse koningsdochter Anna van Hannover, waar
van pas sinds kort bekend is geworden waar deze gemaakt zijn (Van den Berge
2005), is opnieuw ditmaal het precieze bedrijf bekend waar de tegelpilaster
gemaakt werd, namelijk dat van Bakhuyzen op de zuidzijde van de Hoogstraat
te Rotterdam.
Enkele tegels ontbreken en de rest is sterk beschadigd, maar toch is nog goed
uit te maken dat de tegelpilaster een rechter éénrijige wijnrankpilaster voorstelt
met aan zijn basis een pikkende haan. Het is de voorloper van de tweerijige
wijnrank/wijnbouwpilaster, waarin een papegaai, met aan zijn basis een hond,
van het concurrerende Rotterdamse bedrijf van Aalmis. Deze éénrijige wijnrank
pilaster was op zijn oorspronkelijke bevestigingsplek aangebracht tussen een
verder witte betegeling. Witte betegelingen (waarin opgenomen tableaus) zijn
voor het platteland van Zeeland tegen het midden van de achttiende eeuw nog
een zeldzaam voorkomend verschijnsel. Het lijkt dus het meest waarschijnlijk
dat de schenking van notaris Blindenbach afkomstig is van een huis uit de stad
Zierikzee. Tussen trossen druiven presenteren zich vogels, insecten en een spin
nenweb.19
Een voor het Zeeuwse platteland vroege aanbreng van geheel wit betegelde
wanden op alle vier de zijden van een kamer treffen wij aan in de keuken van
een huis uit 1779 op de Hoge Kerkstraat te Nieuwerkerk. Heel bijzonder is dat
daarbij alle witte tegels diagonaalsgewijs aangebracht zijn van cle vloer tot tussen
de balken van de eerste etage. De in deze kamer enige beschilderde tegels vor-
72
