Een lichtboei in de branding
Vijfenzeventig jaar Leger des Heils in Zierikzee (1932-2007)
door dr. Johan B.k. Ringelberg
'Wat nut schuilt er in een prediken van het Evangelie aan menschen, wier
ganschen denken en gevoelen zich heeft samengetrokken tot een half waanzinnig
en wanhopig peinzen over de vraag, hoe het leven in te houden en die om dit
uiterste als in vertwijfeling worstelen. Even goed zoudt gij een stichtelijk traktaatje
kunnen toewerpen aan den schipbreukeling die in de branding worstelt waarin
reeds zijne makkers omkwamen en die ook hem dreigt te verzwelgen.'
Inleiding
Met deze woorden noemt William Booth (1829-1912), de stichter van het Leger
des Heils, een kenmerkend principe van het Leger des Heils.1 Dit principe vatte
hij ook wel samen in de trits Soup, soap, salvation (soep, zeep en verlossing).
Met andere woorden: lichamelijk en eeuwig heil gaan hand in hand. Dit principe
is duidelijk te herkennen in de activiteiten van de vestiging van het Leger in
Zierikzee. Het geeft aan dat het Leger het evangelie van Jezus Christus predikt.
Dat heeft korps Zierikzee dit jaar vijfenzeventig jaar ononderbroken gedaan. Ook
vond Booth dat verkondiging nooit zou mogen zonder in Jezus'naam menselijke
nood te lenigen. In Zierikzee is evangelisatie en maatschappelijke hulpverlening
altijd samen gegaan. Bovendien maakte de stichter in dit citaat de vergelijking met
drenkelingen die gered moeten worden. Deze metafoor sluit heel direct aan bij
de naam die na de Watersnoodramp gegeven werd aan het gebouw van waaruit
de Legeractiviteiten plaats vonden: 'De Lichtboei'. Het Leger wilde daarmee
aangeven, dat maatschappelijke drenkelingen door het licht dat vanuit dit gebouw
verspreid werd door verkondiging en hulpverlening wellicht geholpen konden
worden. Daarom draagt deze reconstructie van de geschiedenis van het Leger
des Heils in Zierikzee ook de titel 'Een lichtboei in de branding'. Het behandelt
achtereenvolgens de Voorgeschiedenis (1865-1908), Gestrande poging (1908-
1918), Definitieve vestiging (1932-1940), In de branding (1940-1945). Watersnood
(1946-1953), 'De Lichtboei' (1953-2007).
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van het archief van het Leger des Heils
dat berust in het LJtrechts Archief en van het archief van de gemeente Zierikzee,
berustend in het Gemeentearchief Schouwen-Duiveland. Tevens werden enkele
interviews afgenomen. Het bronnenmateriaal is onvolledig, daardoor is deze
reconstructie niet helemaal in balans.
Voorgeschiedenis (1865-1908)
Voordat het Heilsleger zich op Schouwen vestigde, had het al een hele ontwikkeling
achter de rug.2 Het begon in 1865 toen William Booth en zijn echtgenote Catherine
Booth-Mumford, in Oost Londen de Christian Mission stichtten, de voorvorm van het
Leger des Heils. Vanaf dat moment breidde deze geïntroduceerd, geïntroduceerd.
Christelijke Zending zich over heel Engeland en zelfs in andere landen van het Britse
Imperium uit. Toen in 1878 de naam veranderde in The Salvation Army, Het Leger
des Heils, maakte de organisatie een verdere groei door en startte zijn activiteiten
in niet-Engelstalige landen. Met deze naamsverandering werd ook de militaire
97
