De handel in levende vissporten, kreeften en schaaldieren was een bijzondere
vorm van koopvaart die niet onder de visserij viel, omdat de dieren in buitenlandse
havens werden gekocht en niet werden gevangen. De schepen die hiervoor werden
ingezet, voornamelijk kleine éénmast hoekers van nog geen twintig meter lengte,
voeren niet of nauwelijks met andere producten. Jaarlijks werden daarvoor meerde
re schepen ingezet die gemiddeld zo'n vijf reizen maakten. In 1760 zeilden bijvoor
beeld twaalf van de 58 Zierikzeese koopvaardijschepen uitsluitend voor de handel
in oesters en kreeften uit en maakten samen 66 scheepsreizen. Dat was bijna dertig
procent van het totaal aantal uitredingen van dat jaar. Deze hoekers voeren vanaf
het najaar eerst op Engeland om jonge oesters te halen die in oesterputten nabij
Zierikzee werden bewaard tot ze voor consumptie waren volgroeid. Vervolgens
werden kreeften uit Noorwegen geëxporteerd, die bij aankomst in Zierikzee in spe
ciale bakken aan het havenhoofd werden gelost. Daarna werden deze éénmasters
gereedgemaakt voor de visserij.
Bij de uit Londen afkomstige rivierprikken (Lampetra fluvatilis) was jaarlijks slechts
één koopvaarder betrokken die twee tot vier reizen achter elkaar maakte. Tot 1768
gebeurde dat met de Bruinisse, een hoeker die door Andries Heshuijsen en later door
Heshuijsen De Jonge werd uitgerust. Per keer werden 30.000 tot 55.000 prikken
aangevoerd. Deze parasitaire vissoort, die in de Ronde Weel, een water even buiten
Zierikzee in grote bakken werd gehouden, diende als aas voor de visserij. In augustus
1768 werd het schip door Heshuijsen De Jonge verkocht. Daarna nam het hoeker
schip de Os van boekhouder Pieter van der Os de vaart als 'prikschip' over.
Naast de genoemde handelsgebieden werden Zierikzeese schepen voor bijna alle
l)c '5 'Vir/i/ v JJ(-I/ c' (fr/W/ J///S /d' Zfr
Zicht op haven van Zierikzee vanaf de Westhavendijk, 1 765. Opticaprenl door G.M. Probst naar een
tekening van G.B. Probst Historisch-topografische atlas. nr. THA 0071, Gemeentearchief Schouwen-
Duiveland, Zierikzee).
