Noten
1 Het onderzoek voor dit artikel is verricht op initiatief en met steun van Annette van Roekel-van
Houten, Stichting 't Seepaerd, Haamstede/Made. 'Plan "Zeebad Nieuw Haamstede" ordent toestanden
in vuurtorensector', in Zierikzeesche Nieuwsbode, 13 jan. 1958, 5. De vuurtoren was in de 19tle eeuw
niet beschilderd, de rood-witte banden zijn pas in 1935 aangebracht.
2 De Torenweg bestaat sedert begin 20ste eeuw: de toenmalige eigenaars van de duinboerderijen
Torenhoeve en Schouwsche Boer, de Belgische jachtliefhebbers en ondernemers Alexander
Goeminne en zijn zwager Thienpont, hadden de weg laten aanleggen. Goeminne woonde tot 1929
in Haamstede. Nieuw-Haamstede was ooit de naam van een district op Schouwen, volgens Van der
Aa's Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden V 1844,17, "een der zes deelen van dat eiland
uitmakende. Het strekte zich oostwaarts uit tot tegen de Helchers-ee, waarvan het d. Eikerzee zijnen
naam ontleent, welke ten jare 1156, nog als een stroom bekend was Het bevatte de d. Burgh,
Claaskinderen, Haamstede, Coudekerke, Welland, Serooskerke en Ellemeet."
3 Paul Brusse, Willem van den Broeke, Provincie in de periferie. De economische geschiedenis van
Zeeland, 1800-2000 (Utrecht 2005) 130-131.
4 Brusse, Provincie in de periferie, 131-132.
5 Brusse, Provincie in de periferie, 133. Auteur van de Gids was amateur-historicus P.D. de Vos, toen
ambtenaar op het stadhuis van Zierikzee: Jaarboek van de Nederlandse Maatschappij der Letter
kunde (1943) 135.
6 Gids voor Zierikzee,(z.p. z.j.) 3, 26, 46, 50, 52. De gids bevat 64 pagina's tekst en 29 pagina's met
acivertenties van alle mogelijke, bijna uitsluitend in Zierikzee zelf gevestigde bedrijven, winkels en
etablissementen. Brusse, Provincie in de periferie, 133.
7 Gids voor Zierikzee, AA.
8 Brusse, Provincie in de periferie, 133.
9 Brusse, Provincie in de periferie, 175-176, 251. J.L. Braber, WP deVrieze, Schouwens Westhoek zoals
bet was (Zierikzee 19832) 122.
10 Brusse, Provincie in de periferie, 177. Cock was tot 1936 directeur van de Insulaire Hypotheekbank
die toen in Zierikzee gevestigd was, Zierikzeesche Nieuwsbode, 10 mrt. 1959, 3- Voors was tijdens zijn
korte ambtstijd (1928-32) in Zierikzee actief betrokken bij sociale en economische initiatieven;
hij zou zelf ook geregeld van de Haamsteedse lijndienst gebruik gaan maken en werd wel betiteld als
"de eerste vliegende predikant in Nederland", Zierikzeesche Nieuwsbode, 21 mrt. 1960, 3-
11 Zierikzeesche Nieuwsbode18 juni 1930,1; 15 okt. 1930, 1.
12 Cock in Zierikzeesche Nieuwsbode, 26 sept. 1930, 5.
13 Zierikzeesche Nieuwsbode, 4 mei 1931, 1. Waarschijnlijk ging het hier om architect Jan Willem van
der Weele (1888-1948).
14 Brusse, Provincie in de periferie, 177-179. En dat ondanks het feit dat Haamstede pas in 1936
kraanwater kreeg; de andere dorpen op Schouwen overigens ook pas zes jaar eerder, W P de Vrieze,
Burgh-Haamstede in vroeger tijden (z. p. [1991]) 14.
15 Brusse, Provincie in de periferie, 249-253- Eén zo'n Haamsteedse vakantievilla was 'Duinoord', bij de
Kloosterweg, die toebehoorde aan een kantonrechter uit Zierikzee.
16 Braber, Schouwens Westhoek, 66-67, 104. Paul Groenendijk, Piet Vollaard, Moderne Architectuur in
Zeeland (z. p., z. j.) 56-57. B. I. Sens, Architectuur en Sledebouw in Zeeland. 1850-1940, Zwolle 1993,
27, 71. De Vrieze, Burgh-Haamstede, 10: 'Zeelust' werd net als andere bij Westenschouwen in de
duinen gelegen huizen in 1943 op last van de Duitsers afgebroken.
17 Kaart: opgemeten en getekend door W Remeyn; gedrukt exempl. coll. NAi (Nederlands Architec
tuurinstituut), inv.nr. NAi/ROMK 4625tl. Ingekleurd exempl. kaart: Gemeentearchief Schouwen-
Duiveland (GASD), Archief Haamstede, inv.nr. -1.777.811, dossiernr. 402vZierikzeesche Nieuwsbode
18 juni 1930,1. Luchtfoto's van Nieuw-Haamstede uit 1940 en 1943 laten daar inderdaad zulke velden
zien in tinten die wijzen op nog altijd welig bloeiend koolzaad, zie Erwin van Loo, 'In Luftwaffe-grijs.
Het vliegveld Haamstede tijdens de Tweede Wereldoorlog', 49 en 61, in: Kroniek van het land van
de zeemeermin (Schouwen-Duiveland)31 (2006) 47-64.
18 Torenhaan: deze bredere zandweg door de velden zou worden afgesneden door het liegveld; op deze
kaart was die situatie al ingetekend.
19 Oude Torenpad: Oude veldnamen van Schouwen-Duiveland, III: Westelijk. Schouwen, uitg. Verenig
ing Stad en Lande van Schouwen-Duiveland (Zierikzee 1989). Een restant van het Oude Torenpad
loopt vanaf de Vertonsweg nog een eind weegs onderlangs de Zeepeduinen. Vuurbakens, zie R. ten
Kate, 'De kustlichten van Schouwen', in: Kroniek van het land van de zeemeermin (Schouwen-
Duiveland),13 (1988) 43-60.
20 Zierikzeesche Nieuwsbode, 12 mrt. 1934, 3; ibidem, 4 april 1934, 3. Informatie over de oorzaken van
dit faillissement is in de momenteel via internet toegankelijke uitgaven van de Zierikzeesche
72