ÈLÈL
en barensteel. Ook de reeds genoemde Gerlof (zijn vader) en Hendrik (zijn oom)
voerden dit wapen (6).
Zijn zonen Nicolaas en Henric voerden de kat met barensteel als wapen. Costijn van
Cats, zoon van Henric, de kleinzoon van Nicolaas II, voerde 12 aanstotende ruiten
en een dwarsbalk (7).
Maar terug naar de andere verklaringen inzake de oorsprong van het geslacht Cats,
zoals die van de historicus en archivaris Van Rheineck I.eyssius in zijn artikel 'Over de
Adeldom en Zeeuwse leenmannen', gepubliceerd in: De Nederlandsche Leeuw van
1934 (8). Hij geeft aan dat de Heren Van Cats afkomstig zouden zijn uit een aanzienlijk
burgemeestersgeslacht uit Zierikzee en dat zij overgestoken zijn naar Noord-
Beveland en Cats hebben gesticht. De rijkdom van de Heren Van Cats zou daardoor
verklaard kunnen worden. Immers Middelburg en Zierikzee waren toen de twee
machtigste en rijkste handelssteden in Zeeland.
De laatste verklaringen worden gegeven in meer recente publicaties van Van Cott en
Moermond, die aangeven dat het geslacht Van Cats omstreeks 1100 wordt vermeld
als Van Welle, Heren Van Cats. Deze opvatting wordt mede ontleend aan de historicus
Van Leeuwen (9). Zij zouden oorspronkelijk afkomstig zijn uit het Noord-Bevelandse
Welle. Later zou de naam Van Welle niet meer gebruikt worden en hebben zij zich,
zoals toen gewoonlijk naar hun ambacht genoemd; Cats dus. Cats zelf is oud, C.
Dekker stelt de stichting van Cats in de 10e eeuw en maakt melding van nog oudere
vondsten (10).
Ik hoop aannemelijk te maken dat de Van Welle's, later Van Catsen, afkomstig zijn
van de kop van Schouwen en waarschijnlijk van Welland (Noord en Zuid Welle) en
dat ze zeer waarschijnlijk hebben gezeteld op de motte en het latere Steenhuis te
Wellant.
Twee geslachten
Allereerst moet een wijd verbreid misverstand weggenomen
worden en gesteld worden dat er niet één geslacht Van Cats
heeft bestaan maar twee.
In veel geschriften (11) wordt aangegeven dat de reeds
genoemde Nicolaas II van Cats een zoon Willeman had, met als
argument dat hij net als zijn vader burggraaf werd van
Schoonhoven. Dit is onjuist; deze Willeman was een van de
zonen van Renger Monekinszn. (12).
Willeman had een zoon Renger
Willemanzn. die huwde met
Aechte van Borrendamme.
Hieruit kwamen acht kinderen
voort waaronder Lieven die zich
naast Lieven van Simons-kerke
ook Lieven van Cats liet noemen.
Nederlandse gemeentewapens, wapen
Lieven van Cats Collectie Gerard van
der Wal).
Launnj von Catx Jchili
kttocj) hcere ~t'onSyn\onJ>
ktrck'c *nd( tot brouwers-
bo- Verv
7
