vanuit het zuidoosten de Lammenschans bij Leiden. Vanaf het Papenmeer bij
Zoeterwoude konden de scheepskanonnen nu deze schans beschieten. Samen met
het stijgende water gaf dit de doorslag. Valdez gaf opdracht liet beleg op te breken.
Zijn troepen trokken zich op Haarlem terug. Op 3 oktober 1574 - Leidens ontzet -
voeren Boisot en Simonsz. met hun vloot over de Vliet Leiden binnen.
Het Leidse stadsbestuur schonk uit dankbaarheid aan Boisot, Simonsz. en anderen
een gouden ketting met daaraan een gedenkpenning met het opschrift 'Ut Sanherib
a Jerusalem, sic Hispani a Leida noctu fugerunt, 30 octobris 1574'.8 Op de voorkant
staat Jeruzalem, dat door koning Sanherib wordt belegerd; een engel jaagt zijn leger
op de vlucht. Op de keerzijde is de stad Leiden afgebeeld met op de voorgrond
vluchtende koninklijke troepen, die vanwege het opkomende wateren de naderende
vloot van de Zeeuwse admiralen hun schansen ontruimen en het beleg beëindigen.
Na zijn overlijden schatte de taxateur van Adriaans boedel het gewicht van de Leidse
gedenkpenning op 18 ons goud.9
A Gouden keten die Adriaan Willem Simonsz. ontving van hel Leidse stadsbestuur voor zijn deelname
aan hel ontzet van Leiden
B. Gravure in Gerard van Loon, Beschrijving der Nederlandsche historiepenningen deel 1 (Den Haag,
1723) 194-195.
Foto: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Den Haag
Verminkt
In de nacht van 28 op 29 september 1575 trokken koninklijke troepen onder bevel
van Mondragon al wadend van Sint Philipsland door het Zijpe naar Duiveland. Het
hoofddoel was Zierikzee. Tijdgenoten waren op verre afstand hiervan getuige: 'Zo
was bv diverssche persoonen, zowel in dese landen als in Inghelandt, in den nacht
ghesien, in de lucht, wel gheduerende 3 ofte 4 hueren volghende, zekere groote
troupen van volck van oorloghe, hauwende ende strydende jeghens elckanderen in
der manieren ende alzo men in battaille ghecostunreert es van doene, met veele
roode striepen in de lucht.'"' De geuzenvloot op het Zijpe werd volkomen verrast.
Door het lage tij konden de geuzen niet verhinderen dat de aanvallers een
bruggenhoofd op Duiveland vormden. De geuzenvendels op Duiveland trokken
zich in paniek terug op Schouwen. Hoewel Duiveland door de Gouwe van Schouwen
was gescheiden, namen de regeringsgetrouwe troepen ook deze waterbarrière met
gemak. Bij het klooster Sion, zo'n drie kilometer ten noorden van Zierikzee, liet
Mondragon zijn troepen oversteken. Evenals op Duiveland werd hier nauwelijks
verzet geboden. De geuzenvendels hadden zich in Zierikzee teruggetrokken. Wel
slaagden enkele inwoners uit Zierikzee erin de Oosterscheldedijk door te steken.
22
