aan kleine criminaliteit. Soms was dit wellicht te wijten aan baldadigheid of verkeerde
vrienden, zoals een nachtelijke diefstal die door de elfjarige Andries werd gepleegd
met een groepje andere kinderen. Maar meer waarschijnlijk is het, dat het gezin van
Izak Stofregen junior en Cornelia bij tijd en wijle onder het bestaansminimum zakte.
In een aantal gevallen lukte het de Stofregens, om ondanks tegenslagen in het
ambacht de draad weer op te pakken. De weduwen en de ongehuwde dochters van
Willem Stofregen ging dat minder goed af. Ze waren laag opgeleid, beheersten geen
ambacht, hadden geen vermogen om op te teren en vaak niet zo'n beste gezondheid.
Dergelijke vrouwen waren nauwelijks in staat met normale loonarbeid voldoende te
verdienen om rond te komen.27 Zij zakten op enig moment structureel onder het
bestaansminimum en moesten andere strategieën toepassen om te overleven. Hun
bijzondere belevenissen worden in de volgende twee paragrafen nader belicht.
De weduwe Sand aan de bedelstaf
Willems dochter Tona Stofregen trouwde in 1809 op bijna 22-jarige leeftijd in cle
Lutherse Kerk te Zierikzee met Willem Sand. Niet lang daarna maakte Sancl als soldaat
vele omzwervingen in binnen- en buitenland. Tona trok mee. In 1819 vestigden zij
zich met hun kinderen weer te Zierikzee en woonden onder meer in de Molenstraat.
Sand ging als arbeider aan het werk. Een jaar later overleed hij. Tona verhuisde
vervolgens met haar kinderen naar het Kerkhof noordzijde. Aanvankelijk verdiende
ze de kost als schuurster. Zij verviel echter al snel tot armoede. Bovendien werd ze
ziekelijk en lichamelijk zwak, waardoor ze niet meer in staat was om met haar handen
de kost te verdienen. Tona was daarom met haar negen jaar oude dochter Theodora
gaan bedelen. Op 28 september 1829 werden beiden door de politie opgepakt. Ruim
een maand later diende hun zaak voor de Rechtbank te Zierikzee. De officier van
justitie eiste tegen zowel moeder als dochter drie maanden gevangenisstraf, na het
uitzitten gevolgd door overbrenging naar het bedelaarsgesticht. De rechtbank was
evenwel van mening dat er verzachtende omstandigheden waren. Tona Stofregen
kreeg acht dagen gevangenis en daarna bedelaarsgesticht. Haar dochter Theodora
werd op grond van haar leeftijd zonder straf vrijgelaten. Opvang door haar familie
was waarschijnlijk door gebrek aan geld niet mogelijk. Zij werd als wees beschouwd.
Omdat haar vader tot de Lutherse kerk behoord had, viel Theodora nu onder
verantwoordelijkheid van het Lutherse armbestuur van Zierikzee. Dit plaatste haar
op een lijst van kinderen die naar de Kolonie van Weldadigheid in Drenthe moesten
worden gestuurd (opgezonden heette dat toen). Al snel bleek echter dat de kosten
van verpleging in de Kolonie hoger waren dan de 18 gulden en 40 cent per jaar die
dit in Zierikzee kostte. Dit zou een strop zijn voor de Lutherse diaconie en na enig
heen en weer geschrijf slaagde de diaconie erin om het besluit tot opzending van
Theodora terug te laten draaien.28 Ze bleef in Zierikzee.
Intussen zat moeder Tona te Middelburg haar straf uit en werd vervolgens naar
Veenhuizen gestuurd. Daar kwam ze op 5 april 1830 aan.29 Tona Stofregen werd na
enige tijd kolonist in de kolonie Ommerschans. Ze miste daar juist haar zestienjarige
zoon Hendrik, die daar ook verbleef wegens bedelarij, maar medio februari 1830
vertrokken was om in militaire dienst te gaan.30 Tona overleed in de kolonie
Ommerschans op 12 januari 1831.
Het frivole bedrijf van de gezusters Stofregen
Na het overlijden van Willem Stofregen in 1824, bleven zijn drie ongehuwde dochters,
Hindrina, Jacoba en Maria, wonen in zijn huis aan het Gat van Westnoordwesten.
73
