Edzard Jacob Gelderman (1881-1940)
In de winter van 1881, op 5 februari, werd Edzard in 's-Gravenhage aan de Laan
Copes van Cattenburg 49b geboren als enig kind van de Groninger Christiaan
Hendrik Statius Georg Gelderman (1847-1925) en de Zeeuwse jonkvrouwe Anna
Elisabeth Boddaert (1849-1941). Nog dezelfde dag toog de jonge vader, in gezelschap
van zijn schoonvader Boddaert en zijn zwager Arntzenius, naar het stadhuis om bij
de ambtenaar van de burgerlijke stand, Van der Duijn, de geboorte aan te geven.
Edzards vader was als jongste van zeven kinderen van mr. Arnoldus Gelderman, heer
van Hanckema (1808-1867), en Elisabeth Warmoldina Geertsema van Sjallema (1833-
1875) geboren op de Borg Hanckema te Zuidhorn. Edzards moeder jonkvrouwe
Anna Elisabeth Boddaert was het vijfde van tien kinderen van jhr. mr. Jacques
Phoenix Boddaert (1811-1885), rechter in de rechtbank te Middelburg, en Anna
Petronella barones van Heeckeren van Brandsenburg (1818-1860), geboren op het
huis 'Molenwijk' te Oostkapelle en groeide op in haar ouderlijk huis aan de Balans te
Middelburg. Met zijn ouders heeft Edzard, zoals wordt bevestigd door foto's en een
enkel bewaard gebleven briefje, een hartelijke band onderhouden. Zijn opvoeding
vond plaats in een Nederlands Hervormd vrijzinnig liberaal milieu; later zou hij zelf
deze maatschappijvisie in de locale politieke praktijk brengen. Na zijn kleutertijd,
ongetwijfeld ook met kinderjuffrouw, ging Edzard naar een openbare lagere school
en vervolgens naar het gemeentelijk Gymnasium te 's-Gravenhage. Om hem onder
leeftijdgenoten te brengen en om de schoolprestaties van dit actieve en sportieve
enig kind te ondersteunen, werd hij in september 1896 voor twee jaren naar een
particuliere kostschool gestuurd. De keuze was gevallen op het door een oud-
Artillerieofficier en een oud-Zeeofficier geleide 'Instituut Veluwe' te Apeldoorn. De
school bood een vooropleiding voor de Cadettenschool te Alkmaar, het Koninklijk
Instituut voor de Marine te Willemsoord en de 3e klasse van de Hogere Burger School.
De H.B.S. was de schoolopleiding bij uitstek voor hen die een zakelijke carrière
voor ogen stond. In oktober 1898 werd Edzard weer ingeschreven bij zijn ouders in
Den Haag. Daar ontwikkelde hij van 1899 tot en met 1902 een serieuze (amateur-)
sportcarrière als atleet/hardloper en vervolgens als wielrenner, zowel als sprinter op
zijn 'Wereldburger' als op de tandem met zijn achterneef Jan Dionys Viruly.
Een studio-opname
van de wielrenner
'Eddy'J. Gelderman,
ca. 1900.
82
