te Arnhem. Dit bedrijf was "de grootste fabriek en magazijn van winkel-etalages" en leverde complete café- en winkelinrichtingen. Het zorgde voor het prachtige, sfeervolle winkelinterieur dat sommigen van ons zich nog kunnen herinneren. Het was "geheel op modernen voet" ingericht. Modern was op dat moment jugendstil of art nouveau. De voorgevel van het smalle pand bestond uit een groot raam, met ernaast de deur. In het midden van de winkelruit was de naam Schürmann geëtst. Op de open etalage van wit marmer met glazen schappen, stonden vernikkelde standaards om waren op te tonen. Aan het plafond hing een koperen kroonluchter met zes melkglazen bolletjes. Mooi bewerkte kasten en schappen verschaften opbergruimte en een toonbank maakte het werken gemakkelijk. Deze inrichting heeft lang dienst gedaan, alleen de toonbank werd in 1961 vervangen. Toen in 1970 zoon Hein stopte met de zaak en het pand verkocht, werd er een bestemming voor het stijlvolle interieur gezocht. Het ging in opslag bij Zeelandia. Waarschijnlijk had men daar het plan om het ooit in hun bakkerij museum in de Witte Eyestraat in te bouwen. Het is er niet van gekomen en waar het jugendstilinterieur is gebleven weet niemand bij deze firma te vertellen, zoals bleek na enig speurwerk. Achter de winkel hadden Jan en Sien een ruimte ingericht waar koffie of thee gedronken kon worden, een soort mini-konditorei. Aangrenzend was een vertrek met een eettafel en een piano, grenzend aan een buitenruimte. Aan de overkant hiervan was de bakkerij gevestigd, waar achter nog een ruimte was en een tuin. Deze liep door tot aan de Hoge Molenstraat. Daar was een ingang, zodat men ook op het perceel kon komen via een achterdeur. In 1922 liet Jan de oude oven vervangen door een ijzeren exemplaar, die echter nog wel op hout gestookt werd. De lekkernijen Jan Christiaan Schürmann wilde zich onderscheiden van andere banketbakkers en noemde zich ook 'confiseur-cuisinier'. Minstens één maal, maar mogelijk vaker, gaf hij een folder uit, waarin alle verkrijgbare producten stonden vermeld. Het was een klein formaat boekje van tien bij veertien centimeter, maar liefst 32 pagina's dik. De keuze was dan ook enorm! Zoals 30 soorten taart, 35 soorten gateau's (een soort Franse cake), met of zonder geslagen room, vijf soorten tulband, drie soorten "strikken" en vijf soorten gewone cake. Nu ja, gewoon? Hij bood Genua-, Madera-, Plum-, Gember- en Pine Applecake aan. Jan maakte ook nog tien soorten vla, waaronder de ook tegen woordig nog zo populaire créme-brülée. Aan klein gebak was het moeilijk kiezen uit 88 soorten, waaronder appelflappen, soezen, berlinerbollen en amandelbroodjes. Ook de sortering koekjes was zeer ruim: 68 verschillende. Hij kon bijna twintig soorten borst plaat en elf soorten geleien leveren. Dan volgen er nog 24 soorten koude puddingen en 17 warme puddingen, waaronder die met de naam zwampudding bijzonder opvalt. Wat moeten we ons daar bij voorstellen? Verder negen soorten bavaroise, twaalf soorten ijs, zes soorten sorbet, ijsbombes en ijspuddingen. Wilde men iets warms bestellen, dan was er keus uit ossehaas op vier manieren bereid, ossetong, ragouts, gebraden fricandeau, kalfstong, pasteitjes, kroketten en nog veel meer. Koude schotels hoorden ook tot de mogelijkheden: vis of vlees in gelei, of vis met mayonaisesaus. In de winkel werden ook nog verpakte artikelen verkocht, bijvoorbeeld soepen en groenten in blik, diverse bijzondere sauzen, zoals Japanse soja en kruidenazijn, maar ook vruchten op sap, jams en gember in potten. Gewoon teveel om op te noemen en het is de vraag of dit hele assortiment wel eens bereid werd. Eén belangrijk product is nog niet vermeld: het profetenbrood, waarvan hij het recept had gekregen van zijn Middelburgse schoon familie. Deze koekjes waren ruitvormig en werden los verkocht, maar eventueel ook in een passend doosje. Jan maakte het etiket cuisinier helemaal waar, want hij kookte ook 121

Tijdschriftenbank Zeeland

Kroniek van het Land van de Zeemeermin | 2012 | | pagina 123