te Arnhem. Dit bedrijf was "de grootste fabriek en magazijn van winkel-etalages" en
leverde complete café- en winkelinrichtingen. Het zorgde voor het prachtige, sfeervolle
winkelinterieur dat sommigen van ons zich nog kunnen herinneren. Het was "geheel
op modernen voet" ingericht. Modern was op dat moment jugendstil of art nouveau.
De voorgevel van het smalle pand bestond uit een groot raam, met ernaast de deur. In
het midden van de winkelruit was de naam Schürmann geëtst. Op de open etalage van
wit marmer met glazen schappen, stonden vernikkelde standaards om waren op te
tonen. Aan het plafond hing een koperen kroonluchter met zes melkglazen bolletjes.
Mooi bewerkte kasten en schappen verschaften opbergruimte en een toonbank
maakte het werken gemakkelijk. Deze inrichting heeft lang dienst gedaan, alleen de
toonbank werd in 1961 vervangen. Toen in 1970 zoon Hein stopte met de zaak en het
pand verkocht, werd er een bestemming voor het stijlvolle interieur gezocht. Het ging
in opslag bij Zeelandia. Waarschijnlijk had men daar het plan om het ooit in hun
bakkerij museum in de Witte Eyestraat in te bouwen. Het is er niet van gekomen en
waar het jugendstilinterieur is gebleven weet niemand bij deze firma te vertellen, zoals
bleek na enig speurwerk. Achter de winkel hadden Jan en Sien een ruimte ingericht
waar koffie of thee gedronken kon worden, een soort mini-konditorei. Aangrenzend
was een vertrek met een eettafel en een piano, grenzend aan een buitenruimte. Aan de
overkant hiervan was de bakkerij gevestigd, waar achter nog een ruimte was en een
tuin. Deze liep door tot aan de Hoge Molenstraat. Daar was een ingang, zodat men ook
op het perceel kon komen via een achterdeur. In 1922 liet Jan de oude oven vervangen
door een ijzeren exemplaar, die echter nog wel op hout gestookt werd.
De lekkernijen
Jan Christiaan Schürmann wilde zich onderscheiden van andere banketbakkers en
noemde zich ook 'confiseur-cuisinier'. Minstens één maal, maar mogelijk vaker, gaf hij
een folder uit, waarin alle verkrijgbare producten stonden vermeld. Het was een klein
formaat boekje van tien bij veertien centimeter, maar liefst 32 pagina's dik. De keuze
was dan ook enorm! Zoals 30 soorten taart, 35 soorten gateau's (een soort Franse cake),
met of zonder geslagen room, vijf soorten tulband, drie soorten "strikken" en vijf
soorten gewone cake. Nu ja, gewoon? Hij bood Genua-, Madera-, Plum-, Gember- en
Pine Applecake aan. Jan maakte ook nog tien soorten vla, waaronder de ook tegen
woordig nog zo populaire créme-brülée. Aan klein gebak was het moeilijk kiezen uit 88
soorten, waaronder appelflappen, soezen, berlinerbollen en amandelbroodjes. Ook de
sortering koekjes was zeer ruim: 68 verschillende. Hij kon bijna twintig soorten borst
plaat en elf soorten geleien leveren. Dan volgen er nog 24 soorten koude puddingen en
17 warme puddingen, waaronder die met de naam zwampudding bijzonder opvalt.
Wat moeten we ons daar bij voorstellen? Verder negen soorten bavaroise, twaalf soorten
ijs, zes soorten sorbet, ijsbombes en ijspuddingen. Wilde men iets warms bestellen,
dan was er keus uit ossehaas op vier manieren bereid, ossetong, ragouts, gebraden
fricandeau, kalfstong, pasteitjes, kroketten en nog veel meer. Koude schotels hoorden
ook tot de mogelijkheden: vis of vlees in gelei, of vis met mayonaisesaus. In de winkel
werden ook nog verpakte artikelen verkocht, bijvoorbeeld soepen en groenten in blik,
diverse bijzondere sauzen, zoals Japanse soja en kruidenazijn, maar ook vruchten op
sap, jams en gember in potten. Gewoon teveel om op te noemen en het is de vraag of
dit hele assortiment wel eens bereid werd. Eén belangrijk product is nog niet vermeld:
het profetenbrood, waarvan hij het recept had gekregen van zijn Middelburgse schoon
familie. Deze koekjes waren ruitvormig en werden los verkocht, maar eventueel ook in
een passend doosje. Jan maakte het etiket cuisinier helemaal waar, want hij kookte ook
121