1544 en vervaardigd naar een zes jaar ouder schil derij, beeldt naast de plaats zelf haar rede af. Het wemelt er van de schepen, boten en bootjes, som mige rijk voorzien van vlaggen en wimpels (afb. 19) ,31 De kaart heeft on tegenzeggelijk het voor deel dat zij vrij nauw keurig te dateren is. Enige oorlogsschepen op de rede geven saluut schoten af: mag worden gedacht aan de aankomst van keizer Karei V vier jaar eerder? Enigszins buiten de hier behandelde categorieën valt het register met be schrijvingen van schepen in de Engelse oorlogs vloot, in 1546 voltooid door Anthony Anthony, eerunarineambtenaar in dienst van Hendrik VIII. Het wordt naar zijn maker de Anthony Roll genoemd. Naast een groot aantal technische beschrijvingen bevat het document gedetailleerde afbeeldingen van de schepen met hun vlaggentooi. Net zoals bij de Amsterdamse kaart hoeft over de juiste dateiing van het handschrift niet te worden getwijfeld.32 Vergelijken we de afbeeldingen van vlaggen op de zojuist genoemde kunstwerken met die welke het paneel uit Zierikzee laat zien, dan zijn enige verschillen waar te nemen. Er komt op het paneel wel een aantal vlaggen voor, maar het vertoon is hier lang niet zo uitbundig als daar. Ook missen wij de grote diversiteit van vlaggen die bijvoorbeeld in de Anthony Roll is te zien. Voor de datering van het paneel is van belang dat een vlagtype als bijvoorbeeld de veelbanige ('gestreepte') vlag te Zierikzee niet afgebeeld is, terwijl die in het buitenland, vooral in Engeland, circa 1540 juist een doorbraak beleefde. Dateringen, zónder en mét vlaggen Als dateringsmiddel werd niet steeds van de op het paneel voorgestelde vlaggen gebruik gemaakt: eerder van historische of bouwkundige argumenten. De mogelijk oudste poging komt van mr. Lantsheer, de oorspronkelijke auteur van het werk Zelandia Illustrata, voor het eerst in 1866 verschenen. Volgens hem zou hier het tweede bezoek van Karei V aan Zierikzee zijn vereeuwigd, maar hiervoor geeft hij in feite geen nadere argumentatie. Bij gebrek aan bronnen uit het geschonden stadsarchief van Zierikzee uit die tijd zelf citeert hij posten uit de stadsrekening van Middelburg.33 Enige schrijvers leggen een verband tussen de datering van het paneel en die van de torenbekroning van de Sint-Lievensmonsterkerk. Stadsarchivaris P.D. de Vos 21 afb. 19 Viermaster met scheepstooi op een vogelvluchtkaart van Amsterdam, 1544.

Tijdschriftenbank Zeeland

Kroniek van het Land van de Zeemeermin | 2012 | | pagina 23