DE NIEUWERKERKSE SCHOOLMEESTER, MAXIMILIAAN VAN DEN DOELE EN ZIJN NAZATEN door drs. Jan H. Overbeeke Als je voor de aardigheid op de site 'Zeeuwen Gezocht' zoekt op de voornaam Maximiliaan zonder achternaam dan score je 289 hits. Doe je dit zoekgrapje ter vergelijking nogmaals op de voornaam Pieter dan blijkt die 320.376 maal voor te komen. Je kunt dus gerust stellen dat Maximiliaan in Zeeland een zeldzaam voorkomende voornaam is. Hier en daar verspreid over verschillende plaatsen in Zeeland komt hij sporadisch voor. Meestal in Vlissingen en Middelburg, maar dat is in geen vergelijking met het aantal dat aangetroffen wordt in Duiveland. De naam Maximiliaan komt daar in de Burgelijke Stand opvallend veel voor: 62 maal. Nog opvallender is het, dat verrreweg de hoogste score, 46 maal, wordt gevonden in de Burgelijke Stand van Nieuwerkerk. Voor het overige komt deze naam voor in Oosterland, Ouwerkerk en Zierikzee. Maar ook dan is er, vrijwel zonder uitzondering, een relatie met een Nieuwerkerkse familie. Uiteraard heeft dat een oorzaak en juist met deze bijzondere naam is dat vrij gemakkelijk te traceren. Het heeft alles te maken met Maximiliaan van den Doele, geboren in 1691. Vanaf 1717 tot aan zijn dood in 1751 is hij schoolmeester in Nieuwerkerk geweest. Zijn deftige voornaam is door vernoeming in diverse Nieuwerkerkse families terecht gekomen. Wie was Maximiliaan van den Doele? Een kleurrijk figuur, die ongetwijfeld een bijzonder stempel op het achttiende- eeuwse dorpsleven van Nieuwerkerk heeft gedrukt. Alleen al zijn schoolmeesterschap van drieëndertig jaar moet heel bepalend zijn geweest in zo'n kleine gemeenschap. Meer dan twee generaties hebben lezen, schrijven of rekenen van hem geleerd. In al die jaren is hij ook elke zondag voorlezer en voorzanger in de kerk. Verder gaat hij, zoals zoveel schoolmeesters in die tijd, de boer op als landmeter. Voor het geschot, dus voor het waterschap inde hij de contributie. Bij notariële transacties was hij vaak prominent als getuige aanwezig. Waar kwam Maximiliaan van den Doele vandaan? Waar stond zijn wieg? Een probleem dat mij heel lang heeft bezig gehouden. Naspeuringen leverden aanvankelijk weinig op. Er is tegenwoordig op het internet nogal wat te vinden over de familienaam van den Doel(e). Onder andere een uitgebreide genealogie Van den Doel, waarvan de leden voornamelijk te vinden zijn op Goeree Overflakkee. De Zierikzeese familie Van den Doel behoort eveneens daartoe. De voornaam Maximiliaan evenwel is in deze familie onbekend. Ik heb me wel eens afgevraagd: Is Maximiliaan wellicht met een andere naam gedoopt en heeft hij later zichzelf zo'n deftige voornaam aangemeten? Wat zijn ego betreft had het mijns inziens zeker gekund. Die gedachte heb ik echter laten varen toen mij bleek dat de naam Maximiliaan van den Doele ook voorkwam in Middelburg. Een zekere Jacobus van den Doele kocht in 1767 aan de Kromme Weele een huis voor de kapitale prijs van 577 Ponden Vlaams. Een jaar later overleed op hetzelfde adres een zekere Maximiliaan van den Doele. Het zou de vader of een zoon kunnen zijn van genoemde Jacobus. De begrafenis vond plaats op het Oude kerkhof 27

Tijdschriftenbank Zeeland

Kroniek van het Land van de Zeemeermin | 2012 | | pagina 29