Arts Crafts winkel in Den Haag geopend. In 1902 verwierf de stoffen- en couturezaak
Metz Co te Amsterdam het recht om in Nederland de Engelse firma Liberty te
vertegenwoordigen. De Nederlanders, vanouds meer georiënteerd op Frankrijk en
Duitsland, neigden steeds meer naar de zoveel meer ontspannen, vlottere Engelse
easy way of life. In Nederland verschenen in dezelfde geest tijdschriften als Buiten.
Geïllustreerd Weekblad aan bet Bidtenleven gewijd (1907), Het Landhuis (1932-
1939) en Het Huis (1903), waarin onder meer veel aandacht werd besteed aan vooral
landelijke architectuur. Huizen omgeven door de ongerepte natuur, bedoeld als
'refugium', verblijf voor de jacht en als zomerverblijf. Men werd steeds meer
geïnteresseerd in de oude, oorspronkelijke boerderijvormen. In het tijdschrift
Binten werd vanaf het begin ook over cottages gesproken: het Engelse voorbeeld
van eenvoudige, romantisch in de vrije natuur gelegen kleine buitenhuisjes. Huizen
van een inheems-landelijk type. De Nederlandse architect Herman van der Kloot
Meyburg (1875-1961) pleitte ervoor dat 'men zich zou moeten laten inspireren en
in onze landhuizen die rust, dat stemmingsvolle en bekoorlijke leggen dat deze
primitieve boerenwoningen zo aantrekkelijk, maakt.In de loop der tijd werden
zomerhuizen populairder. Over het algemeen waren de buitenhuizen relatief sober,
eenvoudiger en goedkoper van opzet en minder comfortabel dan het woonhuis.
Men verbleef er immers alleen 's-zomers, dan is men veel buiten. Lichtheid, openheid,
ruimte en verbinding met de vrije natuur waren kernwoorden.
Nieuwe gezichten
Tegen deze achtergrond kwam ook in Westenschouwen een bescheiden ontwikkeling
van zomerhuizen in de duinen op gang. In de kleine besloten gemeenschap kwam
aan het begin van de 20e eeuw langzaam maar zeker verandering door de komst van
enkele vaste gasten. Tot de eersten behoorden de jonge Zierikzeese bankdirecteur
Edzard Jacob Gelderman en zijn echtgenote Johanna Maria de Crane, die er in 1918
hun jachthuis De Houtsnip bouwden. Schoonvader Pieter Paul de Crane was
ambachtsheer van Westenschouwen, hetgeen de band met dit verstilde oord
verklaarde. Edzard Jacob was jarenlang naast zijn werk onder meer voorzitter van de
Zierikzeese VW en enthousiast animator van toerisme op het eiland. Ook de Vlaamse
kunstschilder Alfons Blomme bracht in die tijd nieuw leven in de brouwerij met zijn
houten zomerhuis De Abeelen. In 1920 verschenen weer nieuwe vaste gasten. De
twee antieke huizen aan de huidige Westenschouwenseweg, het linker thans met de
gevelsteen "Dit is in de voorsienigheyf en het rechter met de naam De Alikruuk
oorspronkelijk arbeiderswoningen, werden in 1920 tot zomerhuizen ingericht. Zij
werden gekocht door respectievelijk (links) de Haarlemse kunstschilder Waalko Jans
Dingemans sr. met zijn echtgenote de kunstschilderes Henriëtte Gezina Numans en
(rechts) dr. P.J. de Gaay Fortman, leraar plant- en dierkunde en cosmographie aan de
Christelijke HBS in 's-Gravenhage, die op huwelijksreis met zijn kersverse echtgenote
Rigtje Höweler in Haamstede verbleef en voor de betovering van het stille
Westenschouwen viel. Deze families hebben er in zekere zin wortel geschoten en
verblijven er in vierde generatie tot op de dag van vandaag. Het kunstschildersechtpaar
Dingemans-Numans gebruikte hun zomerverblijf vele jaren tevens als schildersatelier.
Hun zoons Frans, Pieter en Waalko Jans jr. traden in de artistieke voetsporen van hun
ouders. Frans en Pieter werden beiden architect en lieten ook op Schouwen hun
sporen na. Waalko Jans jr. zou als kunstschilder bekendheid verwerven en op de
Westenschouwenseweg voet aan de grond houden Met de komst van deze nieuwe
inwoners met hun gasten raakte Westenschouwen meer en meer in beeld als een
53
r
