eeuw bewoning plaatsvindt op kreekruggen. Dit bevestigt dat het dorp tot een
van de oudere kernen van het eiland gerekend mag worden. Helaas wordt dit
niet direct bevestigd door de literaire bronnen, die in 1232 (of 1231) voor het eerst
Brijdorpe noemen. Dit komt eerder door het gebrek aan bronnen in de periode
voorafgaand aan de dertiende eeuw dan aan de afwezigheid van noemenswaardige
gebeurtenissen. Hoewel er in 1422 sprake is van Oud Bridorpe, lijken er verder
geen aanwijzingen te zijn dat de kern zoals wij hem nu kennen, niet op dezelfde
plaats ligt als de kern uit de periode 1100-1200. Mocht dit wel het geval zijn, dan zal
de vroegere kern waarschijnlijk noordelijker gezocht moeten worden.
Brijdorpe wordt voor het eerst genoemd
in 1232, wanneer Floris IV het klooster
Bethlehem schotvrijdom voor een
hevene land4 in het ambacht Brijdorpe
verleent. Wat de naam betreft zijn er
verschillende verklaringen gegeven. Een
van die verklaringen is dat het plaatsje is
vernoemd naar het water dat erlangs liep,
de Briepe. Fokker5 geeft zelf met de
tekst 'door mij de Briepe' genoemd aan
dat hij waarschijnlijk degene is die het
water deze naam heeft gegeven. Een
andere verklaring ligt in de functie van
haven. Deze plek zou als overslagplaats
van Hollands bier hebben gefungeerd.
Brieden zou zijn afgeleid van brouwen,
waar Brijdorpe dan weer van zou zijn afgeleid. Een derde verklaring zou te maken
hebben met de grond in de directe omgeving van het op zand gelegen dorp. Deze
kleiige grond wordt ook wel bry of bri genoemd en hier zou de naam dan van
afkomstig zijn.
Het eiland Schouwen was onderverdeeld in zesdedelen: Quaelambacht (Poort
ambacht), Zuutlandt, Kercwerve, Bridorpe, Haemstede en Burgh. Ondanks verlies
van land in met name 1290 (bijna het gehele zesdedeel van Burgh verdwijnt in de
zee), blijft men nog lange tijd spreken van zesdedelen. Dit is onder andere te zien
in een rekening van 1339, waarin alle zes zesdedelen worden genoemd.6
Al deze namen verwijzen naar plaatsen die nu nog te vinden zijn en vooral Burgh
en Haamstede zijn plekken van een redelijk formaat geworden. Poortambacht is in
de loop der tijd opgenomen door Zierikzee en Kerkwerve is niet zo groot, maar het
heeft een rijke geschiedenis en dat wordt ook als zodanig erkend.
Onder het zesdedeel Brijdorpe vallen de dorpen Brijdorpe, Ellemeet, Eikerzee,
Capelle (Looperskapelle), en Klaaskinderkerke. Klaaskinderkerke is verdwenen
in 1570, maar de andere dorpjes zijn allemaal nog te vinden en zijn inmiddels
groter dan Brijdorpe. Brouwershaven wordt hier niet genoemd, omdat deze stad
waarschijnlijk pas na 1286 is gesticht. Het zesdedeel Brijdorpe lijkt in vrijwel alle
kenmerken op de andere zesdedelen en ook het dorp komt in grote mate overeen
met de andere hoofddorpen. Ten opzichte van de andere zesdedelen kan er dus
niet gesproken worden over een bijzondere positie.
Er wordt regelmatig gesproken over enkele stroompjes die een gebied omsluiten.
Het gaat dan om de Helchersee, de Duyne en de Grevelinge. De Grevelinge(n) is
in 1971 afgesloten en is nu het Grevelingenmeer. De Helchersee is het stroompje
10
iderkerl
Klaa.i
Brouwer
Kaart die aangeeft waar de kreekruggen lopen
(detail van Kuipers 1982)
