Een nieuwe vennootschap
De gronden waren nu eigendom geworden van de Maatschappij voor Hypothecair
Crediet, maar dit was een bank, geen projectontwikkelaar. Land- en tuinbouw voor
eigen rekening werd stilgelegd. Men verkocht De Duinhoeve (47 ha) door aan J.S.
('lange Ko') Korteweg, de zoon van de notaris die een rol speelde aan het begin
van dit verhaal en reeds eigenaar was van de aanpalende boerderij Nieuw Leven.
Voor de ontwikkeling van de rest van het gebied werd een nieuwe vennootschap
opgericht, de nv Zeebad Nieuw Haamstede, onder directie van dezelfde Korteweg.
De Badweg en de Strandweg werden aangelegd om het gebied beter te ontsluiten, er
werden nog wat vakantiewoningen en een manege gebouwd en er werden plannen
ontwikkeld voor de aanleg van een groot hotel en een golfbaan. Het vliegveld
ontwikkelde zich voorspoedig en werd qua passagiersaantallen het derde vliegveld
van Nederland. Omdat door de gemeente landingsrechten werden geheven, werd
het ook winstgevend. De Schouwsche Boer werd opnieuw uitgebreid. Architecten
waren ir. Dussel en ir. Dingemans; Dussels zoontje Jan mocht de eerste steen leggen.
Door de Tweede Wereldoorlog kwam alles volledig stil te liggen. Nieuw-Haamstede
werd Sperrgebiet, de gebouwen werden gevorderd en de eigenaren mochten
het terrein niet eens meer op. Min of meer ongezien kocht de Santpoortse
procuratiehouder J.J. van Monsjou alles in 1943 op, om grote delen na de oorlog
weer door te verkopen aan de Haagse vastgoedhandelaar Meijer.
Initiator J.J. Cock verhuisde met de Insulaire Hypotheekbank naar Amsterdam, werd
uiteindelijk notaris in Monnikendam en overleed in 1959- Jan Dussel, die met de
nv ook privé veel geld had verloren, werd in 1939 failliet verklaard en overleed op
27 juli 1940. Kees Dussel was als architect nog betrokken bij een paar bouwprojecten
in Haamstede maar keerde in 1935 terug naar Den Haag. Samen met Pasveer zette
hij een bedrijf op in rekenlinialen onder de naam airo.8 Later werkte hij bij de
grote Rotterdamse aannemer Van Eesteren. Tobias Dussel zette het assurantie- en
makelaarsbedijf van zijn vader voort. 'Oom' Johannes Dussel bleef in Haamstede
wonen en overleed daar in 1954. Van de werknemers van de nv bleven Kunst en
Bijma in Haamstede, de overige verlieten het eiland.9
Wat er misging
In een artikel in de Kroniek 1999 over de ontwikkeling van de badplaats Nieuw-
Haamstede stelt de auteur zich de vraag waarom het met de nv is misgegaan. Zoals
uit het bovenstaande blijkt, deed vooral de economische crisis het bedrijf de das
om. Men had verwacht tuin- en bouwgrond in kavels te verkopen; in aanloop
daarnaartoe wilde men slechts een soort modelboerderij bedrijven. Toen die
verkoop niet van de grond kwam, zat er voor de nv niets anders op dan zelf als
tuinbouwer te gaan optreden. Dat werd een drama.
De omstandigheden voor de land- en tuinbouw waren in Nieuw-Haamstede niet
ideaal. Er waren natuurlijk redenen dat vorige eigenaars er weinig geluk mee hadden
gehad. Job Boot, eigenaar van Lust en Leven, en tussen 1900 en 1922 pachter
van De Torenhoeve, noemde nog in 1962 de konijnen als een groot probleem.
Deze diertjes vraten eens zijn roggeakker van 8 ha geheel kaal. Hemelsbreed
was de afstand tussen de zee en de akkers van De Torenhoeve maar klein; niet
meer dan 600 m. De veel voorkomende zoute zuidwestenwind stond precies in
de lengterichting over de bedrijven. Omdat de duinen toen, anders dan nu, door
jarenlange verwaarlozing nagenoeg onbegroeid waren, traden bij tijd en wijle
enorme zandverstuivingen op.
81
