en gebruik van het landgoed. Dat in elk van de hersteloperaties delen van de
geschiedenis verdwenen en andere werden versterkt, vloeit voort uit die over
wegingen. Dat door de verwoestende kracht van het water het interieur en de tuin
aanleg die Vriesendorp had aangebracht reddeloos verloren waren, noodzaakte tot
het maken van ingrijpende keuzes bij de restauratie. Hoe begrijpelijk het ook is dat
daarbij de voorkeur uitging naar herstel naar voorbeeld van de zeventiende-eeuwse
toestand en dat het interieur met het oog op de toekomstige functie sober werd
gehouden, de verdwijning van vrijwel de gehele periode-Vriesendorp uit het kasteel
en omgeving mag wel een gemis worden genoemd. Daarom heb ik in deze bijdrage
de aandacht willen vestigen op die niet onbelangrijke periode, waarin door
persoonlijke inzet van een toegewijde vader en zoon Vriesendorp van Renesse, en
niet te vergeten Van der Lek de Clercq, dit waardevolle gebouw voor Schouwen-
Duiveland bewaard is gebleven.
Noten
100
1 Zie eerder over Moermond met name: Moes, E.W., en Sluyterman, K., Nederlandsche kastelen en
hun historie, Amsterdam 1912, deel II; Beveren, P. van, De verdwenen kastelen van Schouwen-
Duiveland, Doorn 1960, 31-41; Renaud, J.G.N., 'Moermond' in: Bulletin knob 70 (1971), 76-78;
Keikes, Wiebe H., Slot Moermond, kasteel van Renesse, z.p. 1979; Broecke, J.P. van den, Middel
eeuwse kastelen in Zeeland. Bijzonderheden over verdwenen burchten en ridderhofsteden, Delft
1978, 85-95. Zie ook 'Het Slot Moermond' in: Schouwen's Badcourant ,12, 19 en 26 juli en 2
augustus 1934; Broeder, Dirk L.,'Het slot Moermond' in: Eigen Haard, 60 (1934) 34, 538-541.
Over de in 1943 gevonden fundamenten: Zierikzeesche Nieuwsbode, 31 december 1956.
2 Broeke, Martin van den, Buitenplaatsen in Noordgouwe. Hofsteden, lusthoven en landhuizen, Delft
2014, 173; Dijckmeester-de Brauw, L.A. en Dijckmeester, F.Th., Slot Haamstede, z.p. 1989, 22.
3 Nieuwe Rotterdamsche Courant ,16 mei 1908; Bouwkundig Weekblad 28 (1908), 378 en 422-423.
Zie ook Algemeen Handelsblad19 mei 1908 en Zierikzeesche Nieuwsbode, 23 mei 1908.
Verschillende knipsels over Slot Moermond uit deze en andere kranten en tijdschriften bevinden
zich in Gemeentearchief Schouwen-Duiveland gasd, Heerlijkheid Renesse inv.nrs. 41 en 42.
4 Cool, Wouter, in De Bouwwereld 7 (1908) 37, 296-297.
5 De Aarde en haar volken 44 (1908) 41. Ook architect Hoogenboom nam het op voor Van der Lek
de Clercq in: De Bouwwereld 7 (1908) 40, 324. Enkele van de genoemde wapenschilden kwamen
uit de kerk van Burgh, waar ze eind achttiende eeuw waren verwijderd; Nieuwe Rotterdamsche
Courant 17 juni 1922.
6 Pols, C.P., Renesse in oude ansichten deel 1, Zaltbommel 1986 afb. 2.
7 Hoogenboom, Joh., 'Het Slot Moermond te Renesse. (Z.) in: Bouwkunst 3 (1911) 2, 33-54. In deze
citaten is de spellingswijze van Hoogenboom aangehouden.
8 Swigchem, C.A. van, Monumentenzorg in Nederland, Bussum 1974, 65-73. Zie ook Denslagen,
Wim, Omstreden herstel: kritiek op het restaureren van monumenten: een thema uit de architec
tuurgeschiedenis van Engeland, Frankrijk, Duitsland en Nederland 1779-1953), Den Haag 1987,
172-184.
9 Deze tuindeuren waren in 1864 aangebracht door de toenmalige eigenaresse Anna Mogge Pous,
echtgenote van Cornelis Hoyer, die het in 1862 van haar moeder Johanna van der Wolff had
geërfd. 'Het Slot Moermond' in: Schouwen's Badcourant a.w.; Keikes a.w., 38.
10 Hoogenboom a.w.; Daems, Esther, 'De Groote Koninklijke Bazar 1843-1927' in: Jaarboekje Die
Haghe 1991, 75-116.
11 Hoogenboom, Joh., 'Verbouwing van het Slot Moermond te Renesse (Eiland Schouwen)' in:
Bouwkunst 6 (1914-1915) 3 en 4, 115-117. De verbouwing van het kasteel werd aanbesteed aan
aannemer Abraham Gilijamse te Haamstede voor 9506 gulden; de bouw van een brug en
grachtmuur werd aanbesteed aan Anthony Verjaal te Noordwelle voor 8730 gulden en de
verharding van de laan met grint aan Izak Douw te Zierikzee voor 4875 gulden, gasd, Heerlijkheid
Renesse inv.nr. 32. Zie ook Nieuws van den dag, 9 februari en 3 april 1911.
12 Twee plattegronden en opstandtekening van de gasinstallatie door architect Hoogenboom van 30
november 1911 bevinden zich in gasd, Heerlijkheid Renesse inv.nr. 32.