Rabbi Sjimon ben Gamaliel II dat voorstond.17 De oudste steen is van leraar Efraim
Jonas First en is gedateerd 7 kislev 5584 (10 november 1823). De jongste is van
Regina Wilkens-Gras en is gedateerd 16 december 1941.18 Het laatste grafteken
draagt alleen een Nederlandse tekst. Ook ontbreekt de verwijzing naar 1 Samuel 25
vers 29: 'Moge zijn/haar ziel gebonden zijn in de bundel des levens' die op de
andere twintig wel voorkomt. Op vijftien stenen komen zowel Hebreeuwse als
Nederlandse teksten voor. Zierikzee volgt hier dan ook de landelijke assimilatietrend
die stelt dat vanaf ongeveer 1850 de Hebreeuwse tekst veelal gevolgd wordt door
een tekst in het Nederlands. Op elf stenen komt nog een tweede verwijzing naar
een Bijbeltekst voor. Daarbij is het Bijbelboek Genesis favoriet: vier stuks. Maar op
tien gedenktekens, beginnende vanaf 1871, ontbreekt een tweede verwijzing. Van
de 21 grafstenen zijn er vijf van hier in Zierikzee geboren joden: vier mannen en
een vrouw.
Opvallend is dat mannen en vrouwen gescheiden van elkaar begraven liggen. In het
gezaghebbende traktaat 'Smachot' - vreugden - dat richtlijnen bij sterven, begraven
en rouw bevat, is voor deze scheiding echter geen aanleiding te vinden.19
Voor de op 24 maart 1942 afgevoerde en vermoorde joodse inwoners van Zierikzee
is in 1965 een gedenkteken opgericht. Daarmee werden 21 Zierikzeese bewoners
weer bij name herdacht
Voor de dertig vermoorde Zierikzeese joden, die al vóór 24 maart 1942 niet meer in
Zierikzee woonden, ontbreekt een tastbaar gedenkteken. Wie spreekt voor deze elf
mannen en negentien vrouwen nog het kaddisj uit?21
urn
mui
tuaiai
imam
imam
«man
I.5PUTB
I.Ï1L13
iniBB
1.11105
0.1105
1111105
51105
1
13
Kranslegging bij het Joods monument aan de Grachtweg in Zierikzee door leerlingen van de
Johan Louis de Jonge-school, 1992) (gasd 1007)
